Vụ thí sinh Olympia bị 'đấu tố': yêu nước là phải yêu Đảng?
Nam sinh Chu Ngọc Quang Vinh ở tỉnh Yên Bái đã bị công
kích, bị gọi là "vô ơn" với đất nước khi chia sẻ những suy nghĩ
"không tích cực" về Đảng Cộng sản Việt Nam. Có phải phê phán Đảng Cộng
sản là không yêu nước?
Chu Ngọc Quang Vinh từng xếp thứ nhất cuộc thi tuần và tháng tại chương
trình Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 24 trong năm 2023.
Trên tính năng Story của Facebook cá nhân vào hôm 1/9, Quang Vinh cho biết
sau khi tiếp cận với văn hóa phương Tây, bản thân Vinh dần dần phát hiện ra những
gì học ở trường lâu nay không hoàn toàn đúng sự thật và nam sinh bắt đầu nhìn Đảng
như "một thế lực xấu chỉ biết lừa gạt dân".
Trong Story được giới hạn cho 16 người xem, sau khi bày tỏ những suy nghĩ
về Đảng Cộng sản, Quang Vinh viết: "... chúc nước Việt Nam, dù dưới chế độ
nào cũng ngày càng phát triển về mọi mặt, vì quê hương của tôi mãi là Việt
Nam."
Dù Quang Vinh không có ý chê bai đất nước Việt Nam, nhưng ngay lập tức
sau khi các ý kiến của nam sinh này được phát tán, nhiều hội nhóm, cá nhân trên
mạng xã hội đã chỉ trích kịch liệt.
Nhiều người trích dẫn câu: "Vài người thường ăn hải sản, rồi lại chê
bai mùi cá ao" trong bài hát Lối nhỏ của rapper Đen Vâu để chỉ trích Quang
Vinh.
Đảng Cộng sản và tổ quốc không phải là một
Bên cạnh ý kiến chỉ trích, có rất nhiều người bày tỏ sự ủng hộ đối với
Quang Vinh: ủng hộ quyền biểu đạt ý kiến, ủng hộ tinh thần dũng cảm khi dám nói
ra điều mà nhiều người không dám nói.
Nhiều ý kiến chỉ ra rằng Quang Vinh phê phán Đảng chứ không hề chỉ trích
đất nước Việt Nam, như cáo buộc của nhiều người.
Trên Facebook cá nhân, bà Nguyễn Hoàng Ánh viết: “Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt
từng nói: ‘Đất nước Việt Nam, giang san Việt Nam cùng mọi thành quả của nền văn
hóa Việt Nam không phải là của riêng ai, của một giai cấp hay đảng phái nào, mà
là tài sản chung của mọi người Việt Nam, của cả dân tộc Việt Nam… Mọi người Việt
Nam đều có trách nhiệm và quyền được đóng góp vào việc tô điểm cho giang sơn
đó. Yêu nước không là độc quyền của riêng ai, ai cũng có quyền yêu theo cách của
mình’ mà tình yêu chân chính quan trọng nhất là sự chân thành."
Ông Huỳnh Ngọc Chênh viết trên Facebook cá nhân vào ngày 3/9:
"Đảng cộng sản cũng chỉ là 1 tổ chức chính trị đang cầm quyền và quản
lý đất nước.
Yêu đảng hay không yêu đảng là quyền tự do của mỗi công dân. Ai nhận được
ân sủng từ đảng thì yêu quý và biết ơn, ai không thấy ân sủng gì hoặc ngược lại
thì không yêu hoặc không biết ơn."
Facebook Dương Quốc Chính (khoảng 83.000 người theo dõi) đã phản bác lại
các ý kiến cho rằng Quang Vinh đang vô ơn với quê hương, đất nước. Ông Chính
cho rằng các ý kiến đó là ngớ ngẩn và hiểu sai nội dung bài viết, rằng Quang
Vinh không chối bỏ, chê trách quê hương, đất nước mà chỉ chê trách Đảng (Cộng sản
Việt Nam).
Một người dùng Facebook khác chỉ ra thủ thuật ngụy biện "đánh tráo
khái niệm".
"Thế nào là đánh tráo khái niệm? Một tổ chức, dù quang vinh, dù vĩ đại
thế nào thì cũng không thể đồng nhất với tổ quốc, dân tộc và đất nước. Ngay câu
đầu tiên của Hiến pháp đã minh định: Trải qua mấy nghìn năm lịch sử, nhân dân
đã xây dựng nên Việt Nam này," người này viết.
Sự tách bạch giữa một bên là Đảng Cộng sản Việt Nam và chế độ xã hội chủ
nghĩa mà đảng này đang dẫn dắt toàn dân đi theo, và bên kia là đất nước, tổ quốc,
dân tộc là vấn đề không mới và đã được tranh luận nhiều trong thời gian qua.
Nhà văn, người dẫn chương trình Nguyễn Ngọc Ngạn của chương trình Paris
By Night từng nói trước đông đảo khán giả:
"Tất cả mọi thời đại sẽ qua đi hết, chỉ có đất nước và dân tộc mới tồn
tại vĩnh viễn mà thôi."
Trên thực tế, Đảng Cộng sản Việt Nam thường tuyên truyền Đảng gắn liền với
tổ quốc, điều này qua thời gian đã hình thành một nhận thức sai rằng yêu nước
là phải yêu chế độ, yêu Đảng; chỉ trích đảng là có tội với đất nước; mỗi một
công dân phải biết ơn Đảng và nhà nước, biết ơn lãnh tụ.
Bài viết nhan đề Ngày nay, vì sao yêu nước phải gắn với yêu Đảng, yêu Chủ
nghĩa xã hội được đăng trên báo Biên Phòng, cơ quan của Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Bộ
đội Biên phòng vào ngày 16/5/2023 đưa ra lập luận:
"Thực tiễn trên cho thấy, trong thời đại ngày nay, yêu nước phải gắn
với yêu Đảng, gắn với sự lãnh đạo của Đảng thì nhân dân ta mới giành được thắng
lợi và có điều kiện để xây dựng xã hội mới XHCN [Xã hội chủ nghĩa] có cuộc sống
tự do, ấm no, hạnh phúc!"
Lập luận trên luôn bao trùm trong các diễn ngôn tuyên truyền của Đảng Cộng
sản Việt Nam, thông qua báo chí chính thống, các kênh dư luận viên trên mạng xã
hội, các phát ngôn của quan chức.
Bài viết Yêu nước đừng quên ơn Đảng được đăng trên Cổng thông tin điện tử
Bình Thuận vào ngày 13/5/2024 lập luận:
"Chủ nghĩa yêu nước là nguồn vốn quý báu được kết tinh từ bao đời của
dân tộc Việt Nam. Chủ nghĩa yêu nước chỉ được phát huy cao độ và đạt đến giá trị
trọn vẹn khi có Đảng Cộng sản lãnh đạo. Cho nên yêu nước đừng quên ơn Đảng, nếu
yêu nước mà quên ơn Đảng là một sự khiếm khuyết về luân thường đạo lý ở đời."
Vụ việc của Chu Ngọc Quang Vinh là diễn biến mới nhất của những đợt công
kích dữ dội, sục sôi trên mạng xã hội nhắm vào các cá nhân, tổ chức có hành động
bị cho là "không yêu nước", "vô ơn với Đảng", "hờ hững
với Bác", "cờ vàng ba que", "cách mạng màu".
Hồi tháng 7, sau khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời, đã có một làn
sóng trên mạng đi lùng sục người nổi tiếng đăng tải hình ảnh không phù hợp,
không bày tỏ sự tiếc thương, hoặc tiếc thương không đúng cách để lên án, tố
cáo.
Không ít nghệ sĩ từng biểu diễn trên các sân khấu có sự hiện diện của cờ
vàng ba sọc đỏ từ nhiều năm trước cũng bị lôi lại để đả kích.
Các tổ chức giáo dục cũng không tránh khỏi bị tấn công, mà nạn nhân mới
nhất là Đại học Fulbright Việt Nam bị cáo buộc "ươm mầm cách mạng
màu".
Nhận định về lực lượng dư luận viên đông đảo hiện nay trên những trang,
nhóm mạng xã hội, Giáo sư Vũ Tường, Trưởng khoa Chính trị học, Đại học Oregon
(Hoa Kỳ), đánh giá với BBC News Tiếng Việt vào hôm 28/8:
"Tôi nghĩ rằng đây là một chiến dịch do cơ quan tuyên giáo tung ra.
Đây không phải là yêu nước (cực đoan hay không cực đoan), mà chỉ là cái loa
phát ngôn cho một chế độ độc tài đang bị đe dọa bởi nội tình rối rắm vì lãnh đạo
thay đổi xoành xoạch, kinh tế èo uột, bị dân chúng chỉ trích vì tham nhũng. Mục
đích của họ là nhằm đánh lạc hướng dư luận để bớt chú ý vào những việc tranh đoạt
quyền lực ở chóp bu của chế độ đang ngày càng trở nên một chế độ công an trị."
Tôn trọng 'đa nguyên'
Quyền biểu đạt ý kiến cũng là một trong những khía cạnh được bàn đến nhân
vụ việc Quang Vinh đối mặt với làn sóng chỉ trích dữ dội.
Điều 25 Hiến pháp năm 2013 Việt Nam nêu:
"Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông
tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy
định."
Hiến pháp Việt Nam quy định công dân có quyền tự do ngôn luận như vậy,
nhưng Bộ luật Hình sự lại có quy định tội "lợi dụng các quyền tự do, dân
chủ", một điều luật bị nhiều người coi là có thể được vận dụng tùy tiện để
hạn chế quyền tự do. Thực tế cho thấy, không ít người đã lãnh án tù về tội
"lợi dụng các quyền tự do, dân chủ".
Nhà văn Evelyn Beatrice Hall từng đúc kết tinh thần của triết gia
Voltaire như sau:
"Tôi có thể không đồng ý với những gì bạn nói, nhưng tôi sẽ bảo vệ đến
cùng quyền được nói của bạn."
Câu này của Hall đã được nhiều người nhắc lại khi bảo vệ quyền tự do biểu
đạt của Quang Vinh.
Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên viết trên Facebook vào ngày thứ Tư
4/9:
"[...] Em có quyền và được quyền tự do nói ra ý nghĩ đó trong một xã
hội dân chủ mà như Cụ Hồ đã nói 'dân chủ là để làm sao cho dân được mở miệng
ra'. QV [Quang Vinh] không sai đạo đức, không phạm luật pháp khi nói ra điều
mình nghĩ. Tại sao công an phải mời em lên làm việc? Tại sao cả hệ thống chính
trị ở Yên Bái phải vào cuộc như truy bức em? Tại sao lại quy cho em là vô ơn bạc
nghĩa với đất nước? Ai cho phép mọi người cái quyền xúc phạm tự do cá nhân của
một người như vậy, lại là người còn vị thành niên?"
Trong một ý kiến khác, ông Trịnh Minh Tuấn nêu ý kiến trên Facebook cá
nhân:
"Nếu quyền bày tỏ của cháu không ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh
quốc gia, trật tự, an toàn, đạo đức xã hội; không vi phạm điều cấm của luật…
thì chính quyền cũng khó có thể hạn chế quyền biểu đạt. Vậy tại sao người ta đấu
tố một đứa trẻ?
Bởi đứa trẻ dám bày tỏ những gì mà người ta không dám nghĩ, mà có dám
nghĩ cũng không dám biểu đạt, mà muốn biểu đạt cũng chưa biết biểu đạt nó như
thế nào. Vì sao? Vì không có tư duy độc lập. Không có tư duy độc lập thì làm
sao có tự do để theo đuổi những suy nghĩ của bản thân. Con người mà không có tự
do tư tưởng và độc lập tư duy thì không bao giờ trở thành một con người hạnh
phúc viết hoa."
Kêu gọi bỏ cuộc thi Olympia
Cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia được Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức
từ năm 1999 cho đến nay.
Theo thời gian, cuộc thi này đã trở thành một chương trình truyền hình rất
nổi tiếng, và thí sinh chiến thắng thường được coi là niềm tự hào của trường, của
địa phương.
Người vô địch cuộc thi được giải thưởng là suất học bổng du học toàn phần
tại Úc.
Thí sinh đạt giải cao nhất trong mỗi cuộc thi tuần, tháng, quý hay chung
kết năm sẽ nhận được vòng nguyệt quế.
Vào ngày thứ Tư 4/9 đã xuất hiện các ý kiến chỉ trích nhắm đến liệu có
nên bãi bỏ cuộc thi này.
Trang Facebook Nam Quốc Sơn Hà hôm thứ Tư 4/9 đặt nêu ra các lý do để bãi
bỏ cuộc thi này:
"Thứ nhất, hầu hết các nhà vô địch đã không trở về quê hương để cống
hiến và cũng rất nhạt nhòa trong việc thể hiện sự ứng dụng tri thức của mình
đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
Thứ hai, bản chất của tư bản là họ không cho không, việc tổ chức các cuộc
thi tìm kiếm nhân tài đất nước nên do chính phủ hoặc cơ quan hữu quan chứ không
phải một doanh nghiệp hay một tổ chức có yếu tố nước ngoài..."
Ý thứ hai trên đây có nhiều nét tương đồng với các luận điểm được dùng để
tấn công Đại học Fulbright Việt Nam hoặc các chương trình trao đổi quốc tế như
YSEALI (Sáng kiến thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á do chính phủ Mỹ tổ chức), rằng đây là
những tổ chức, những chương trình ươm mầm "cách mạng màu", "diễn
biến hòa bình".
Một thống kê vào năm 2019 cho thấy, trong 19 quán quân cuộc thi "Đường
lên đỉnh Olympia" thì có chỉ hai người về nước.
Vào năm 2014, khi được hỏi sẽ trở về nước để cống hiến hay tiếp tục ở nước
ngoài, nhà vô địch Olympia 2010 Phan Minh Đức trả lời:
“Theo mình cả hai con đường trên đều có thể đóng góp cho đất nước. Dù bạn
ở đâu, thì những thành tựu nghiên cứu của bạn đều trở thành tri thức chung của
nhân loại. Hơn nữa, trong một thế giới mở như hiện nay việc bạn đang ở đâu
không ảnh hưởng đến mong muốn và khả năng đóng góp cho quê hương,” theo Zing
News.
Nhận xét
Đăng nhận xét