NGÔN NGỮ SÀI GÒN TRONG MẮT MỘT NGƯỜI CON ĐẤT BẮC
NGÔN NGỮ
SÀI GÒN
TRONG MẮT
MỘT NGƯỜI CON ĐẤT BẮC
Sài Gòn mới hình thành từ thế
kỷ 17, so với Hà Nội ngàn năm văn hiến thì ngắn hơn, nhưng Sài Gòn lại có những
nét văn hóa thật dễ thương. Qua những cuộc di vào Nam suốt mấy trăm năm nay, đến
vùng “Đất lành chim đậu”, có những điều không bị mai một đi mà con người còn
làm đẹp hơn lên. Rồi “Đất phương Nam” an bình, phì nhiêu lại có thêm người Hoa,
người Ấn đến sinh sống, tạo nên một miền đất đa sắc tộc sống chan hòa bên nhau.
Tết vừa rồi tôi có dịp trở lại
Hà Nội, bạn bè anh em lâu ngày gặp nhau, câu đầu tiên “tay bắt, mặt mừng” là:
“Hi, xin chào anh Hai Sài Gòn”, rồi những người đến sau cũng lại chào tôi là:
“Anh Hai Sài Gòn mới ra hả”. Có chuyện gì muốn kết luận lại “anh Hai Sài Gòn
cho ý kiến”, và tất nhiên cuối buổi nhậu nhiệm vụ của anh Hai Sài Gòn là… thanh
toán. Phải chi tiền mà cũng thấy sướng cái bụng, bởi thấy cái tên “anh Hai Sài
Gòn” mà bạn bè gọi tôi, tôi cũng thấy hay hay và có chút tự hào nữa.
Có người hỏi:
– Tại sao có “anh Hai Sài Gòn”
mà không có “anh Hai Hà Nội” nhỉ?
Tôi sực nhớ lại một thời đã có
nhiều người đưa ra những giả thiết về cái tên gọi “anh Hai, chị Hai”, trong đó
tôi nhớ có một giả thiết khá hợp lý và mang tính nhân văn cao.
Tôi kể họ nghe:
– Ngày xưa phương Nam của đất
nước mình đất rộng người thưa, cò bay thẳng cánh, nên dân tứ xứ kéo vào sinh sống,
làm ăn. Mà các cụ xưa người Bắc thì rất “tôn ti trật tự”, có nghĩa là trong
nhà, ai có đi đâu thì đi nhưng chỉ những đứa con thứ! Người con cả (anh Cả) phải
ở lại chăm sóc nuôi dưỡng cha mẹ già, trông coi đất đai, thờ phụng tổ tiên… Những
người con thứ vào Nam, họ làm ăn phát đạt, sinh con đẻ cái, cháu con đề huề
nhưng họ luôn nhớ về tổ tiên, cha mẹ và nhớ tới người anh cả của dòng họ ở lại
ngoài Bắc. Vậy nên khi sinh ra những đứa con đầu lòng, họ không gọi là “anh Cả”
mà gọi là “anh Hai” để tránh “phạm húy”. Rồi từ “anh Hai, chị Hai” gọi riết từ
đời này sang đời khác thì người ta hiểu đó chính là “anh Cả, chị Cả” trong nhà.
Thật là nhân văn, đúng hông?
Ngày xưa lúc còn sống ở Hà Nội
tôi cũng đã được nghe từ “cưng” này, nhưng trong những hoàn cảnh hình như khác,
như “Bà ấy cưng con chó quá” hoặc “Cậu ấm ấy là con cưng của nhà đại gia”… chứ
không phải người ta dùng từ “Cưng” để gọi nhau như ở Sài Gòn. Tiếng “cưng” ở
đây nghe nó tự nhiên, đằm thắm và dễ thương làm sao.
Tất nhiên, đã là xã hội thì sẽ
có người này người nọ, lúc này lúc nọ nhưng những câu xã giao thân tình với cái
giọng của người Sài Gòn dễ thương thật. Vào các cửa hàng thấy cách đón tiếp
chào mời trong mua bán giữa khách và cô bán hàng: “Hàng này đồ thiệt hôn
cưng?”; “Thiệt mà, thưa cô”… Người nghe cũng thấy nhẹ lòng. Đi ngoài đường, nếu
vô tình ta quên gạt chân chống xe máy, ta sẽ được một cô, cậu thanh niên nhắc rất
nhẹ, đủ nghe: “Cô/chú ơi, gạt chân chống” và một lời đáp lại: “Cảm ơn nha”.
Nghe mà thấy vui.
Cuộc sống muôn vẻ, cuộc sống
còn nhiều bộn bề, lo toan, nhưng cuộc sống cũng rất cần cái hương vị dịu dàng
tưởng chừng như thường tình, vô vị, nhưng không phải vậy. Bởi vì từ những đứa
trẻ mới lọt lòng cũng đã thích nghe những lời ru nhẹ nhàng êm ái của bà, của mẹ
để đi vào giấc ngủ, cho đến khi tuổi cao sức yếu, gần đất xa trời, con người vẫn
mong nhận được những lời nói dịu ngọt của con cái, người thân và bạn bè. Ngôn
ngữ của người Sài Gòn nghe đã thiệt.
SÀI
GÒN XƯA
Nhận xét
Đăng nhận xét