NGUYÊN CHỦNG
NGUYÊN CHỦNG
nguyên: như
cũ; chủng: giống] Giống cũ
"Nguyên chủng" là
thuật ngữ ban đầu được sử dụng trong nghiên cứu, chọn tạo sản xuất giống lúa
lai, sau trở thành một từ thông dụng mà gần như mọi nông dân trồng lúa Việt Nam
đều biết. Tuy nhiên có lẽ đây là từ mới, nên sau khi tra cứu hầu hết các cuốn từ
điển tiếng Việt, chúng tôi chỉ thấy duy nhất có "Từ điển từ và ngữ Việt
Nam" (NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh-2006) của GS Nguyễn Lân thu
thập từ "nguyên chủng" và giải thích như sau: "nguyên
chủng • danh từ [Hán •nguyên: như cũ; chủng: giống] Giống
cũ: Vẫn cấy nguyên chủng giống lúa, nên năng suất không cao."
Đây lại là cách giải nghĩa theo kiểu phỏng đoán, dẫn đến sai lầm nghiêm trọng
thường thấy trong từ điển của GS Nguyễn Lân.
Thông tư "Quy định về quản lý sản xuất, kinh doanh và sử dụng hạt giống
lúa siêu nguyên chủng, nguyên chủng, xác nhận, giống lúa bố mẹ lúa lai và
hạt lai F1" số 42/2009/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và phát triển
nông thôn ban hành ngày 10/07/2009, Điều 3 "Giải thích từ ngữ" đã
ghi rõ như sau:
"1.Hạt
giống lúa tác giả là hạt giống thuần do tác giả chọn, tạo ra.
2.Hạt giống lúa siêu nguyên chủng (SNC) là hạt giống lúa được nhân ra từ hạt giống
tác giả hoặc phục tráng từ hạt giống sản xuất theo quy trình phục tráng hạt giống
lúa siêu nguyên chủng và đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định.
3.Hạt
giống lúa nguyên chủng (NC) là hạt giống lúa được nhân ra từ hạt giống
SNC theo quy trình sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng và đạt tiêu chuẩn
chất lượng theo quy định." (HTC nhấn mạnh).
Giống
lúa nguyên chủng đạt tiêu chuẩn gieo cấy -Ảnh: ST
Theo qui định của Bộ nông nghiệp
và Phát triển nông thôn, hạt giống lúa "nguyên chủng" phải
đạt tiêu chuẩn, chất lượng như sau: độ sạch > 99%, độ thuần 99,95%, tỷ lệ nảy
mầm > 90%, độ ẩm < 13,5%, số hạt cỏ dại < 5 hạt/kg hạt giống.
Phẩm cấp thấp hơn giống nguyên chủng là hạt "giống lúa xác nhận" với
tiêu chuẩn chất lượng: độ sạch > 99%, độ thuần 99,7%, tỷ lệ nảy mầm >
90%, độ ẩm < 13,5%, số hạt cỏ dại < 10 hạt/kg hạt giống.
Theo đó, "nguyên" 原 trong "nguyên
chủng" 原種 nghĩa là nguyên gốc,
nguyên bản chứ không phải "như cũ". Hạt giống "nguyên
chủng" 原種 (Hán: 原種子;
Anh:original seed) là hạt giống có độ thuần cao, chưa bị lai tạp, thoái
hóa, đạt tiêu chuẩn gieo trồng, chứ không phải "giống cũ",
"năng suất thấp".
Như vậy, cứ theo cách giải thích của GS Nguyễn Lân trong "Từ điển từ
và ngữ Việt Nam", thì lâu nay Ngành nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt là
Hệ thống khuyến nông cả nước (cũng như nhiều quốc gia trồng lúa trên thế giới)
có "tội" lớn là đã "xui dại" nông dân dùng giống
"nguyên chủng"-thứ "giống cũ", "năng suất
không cao"(!).
HOÀNG TUẤN CÔNG
2016
Nhận xét
Đăng nhận xét