5-Cuộc đời kỳ lạ của con gái HÙM THIÊNG YÊN THẾ

 

5

Cuộc đời kỳ lạ của 

con gái HÙM THIÊNG YÊN THẾ

Những bức ảnh tư liệu cùng nội dung cuốn hồi ký “Kỷ niệm thời thơ ấu” cho thấy cuộc đời kỳ lạ của bà Hoàng Thị Thế - người con gái lưu lạc của Hoàng Hoa Thám.

Bên cạnh nội dung chính yếu là những dòng hồi ức chân thực về tuổi thơ, đánh dấu những giai đoạn đấu tranh và trốn tránh trong núi rừng Yên Thế của gia đình Đề Thám, sách Kỷ niệm thời thơ ấu còn có những bức ảnh tư liệu quý. Ảnh phản ánh cuộc đời của chính tác giả Hoàng Thị Thế - người con gái lưu lạc của thủ lĩnh nghĩa quân Yên Thế Hoàng Hoa Thám.

Hoàng Thị Thế (sinh năm 1901) là con gái đầu của thủ lĩnh nghĩa quân Hoàng Hoa Thám và bà Đặng Thị Nho (hay Nhu), vợ ba, tục gọi là bà Ba Cẩn (Hoàng Hoa Thám có 5 vợ). Bà Nho còn sinh hạ cho thủ lĩnh nghĩa quân Yên Thế một con trai là Hoàng Văn Vi (1908). Thuở nhỏ, bà Hoàng Thị Thế ở trong dinh lũy của cha ở Yên Thế, Bắc Giang. Ảnh Hoàng Thị Thế 4-5 tuổi trong vòng tay cha và những người con của anh trai Cả Trọng và người lính cai.

Năm 1909, Hoàng Thị Thế cùng mẹ bị bắt trong chiến dịch tấn công cuối cùng của quân Pháp vào Yên Thế. Mẹ bà bị kết án đày sang đảo Guyane thuộc Pháp (Nam Mỹ), rồi qua đời vì bệnh lao ở trại cách ly Alger trên đường đi, ngày 25/11/1910. Ảnh bà cùng mẹ bị Pháp bắt giam ở đồn Nhã Nam.

Lúc đầu, Hoàng Thị Thế được Bouchet trông nom, sau được giao cho nhà tư sản Nguyễn Hữu Thu ở Hải Phòng chăm sóc. Khi Albert Sarraut sang làm Toàn quyền Đông (từ 15/11/1911-3/1/1914) đã nhận bà làm con nuôi, lấy tên là Marie Beatrice Desthan rồi đưa qua Pháp học khi mới 16 tuổi. Ảnh Hoàng Thị Thế chụp năm 13 tuổi ở Hải Phòng.

Năm 1925, học xong tú tài một phần bà được đưa về Việt Nam làm thủ thư ở Phủ Thống sứ Bắc Kỳ. Năm 1927, bà được đưa trở về Pháp. Bà được Tổng thống nước Cộng hòa Pháp lúc này là Paul Doumer (từng là Toàn quyền Đông Dương) nhận làm cha đỡ đầu. Năm 1930, bà bắt đầu đóng phim. Vai diễn đầu tiên là vai công chúa Trung Hoa tên là Li-Ti trong phim La Lettre do Hãng Paramount sản xuất tại Paris. Ảnh Hoàng Thị Thế trong vai diễn nói trên đăng trên Tạp chí Ciné-Miroir tháng 12/1930.

Năm 1931, Hoàng Thị Thế kết hôn với ông Robert Bourges, người Pháp gốc Bỉ. Người làm chứng cho đám cưới là Albert Sarraut, Thượng nghị sĩ toàn quyền các thuộc địa và Đại sứ Pháp. Ảnh Hoàng Thị Thế trong bộ váy cưới. Bà kết hôn ngày 14/8/1931, ở Tòa thị chính Saint Amand.

Ngày 6/5/1932, Tổng thống Paul Doumer bị ám sát. Hoàng Thị Thế là người đầu tiên sơ cứu cho ông. Năm 1935, Hoàng Thị Thế sinh hạ con trai, đặt tên là Jean Marie Albert Arthur Bourges và tiếp tục có các vai diễn trong một số phim. Ảnh Hoàng Thị Thế trong phim Le secret de l’eméraude, năm 1936.

Năm 1940, bà ly hôn Robert Bourges, rồi đi học nghề bói vận số. Ảnh Hoàng Thị Thế chụp năm 1941.

Năm 1961, Hoàng Thị Thế trở về Việt Nam, lúc đầu ở Hà Nội, sau đó về Bắc Giang. Hồi ký Kỷ niệm thời thơ ấu được bà viết tại đây năm 1963.

Năm 1974, bà ở căn hộ số 31, E1 khu Tập thể Văn Chương, Hà Nội. Bà qua đời ngày 9/12/1988 và được đưa về Phồn Xương, Yên Thế, Bắc Giang. Ảnh Hoàng Thị Thế chụp với bà Hoàng Thị Hải, Hoàng Thị Điệp (2 con gái của Hoàng Văn Vi - em trai bà và các con bà Hải, bà Điệp).

Người con trai của bà Hoàng Thị Thế, ông Jean Marie Albert Arthur Bourges hiện ở cùng gia đình ở thành phố Bordeaux, Pháp. Ảnh chụp gia đình ông năm 2012.