XẾ ĐIẾC
XẾ ĐIẾC
Sài Gòn vào cuối thập niên 30 đầu
thập niên 40 ,người Nam Kỳ chúng ta còn gọi Xe đạp là xe máy, tuy đã bán ra khá
nhiều nhưng không phải ai cũng có thể sở hữu dễ dàng.
Nhiều nhà phải dành dụm thời
gian dài mới sắm được và phải đi từng bước, mua xe cũ rồi tiến lên mua xe mới,
thời đó trừ một số ít người có xe hơi, ai nấy đi đâu thì cuốc bộ, đi xa
thì dùng xe ngựa, ai sắm được xe máy thì rất sướng, chủ động đến nơi mình
muốn, thênh thang trên đường lộ là cảm thấy vui và có chút hãnh diện.
Lúc đó còn là chú bé mới hơn mười
tuổi, Phú mừng rơn khi bố dắt về chiếc xe đạp kiểu nam mua ở cửa hàng với giá gần
300 đồng bạc Đông Dương, ngày nào cha không đi đâu, Phú mượn chiếc xe ra tự tập.
Chân chưa đủ dài để ngồi trên yên hoặc trên khung đạp được một vòng bàn đạp,
Phú luồn chân phải qua dưới ống sườn ngang để chạm bàn đạp phải. Bọn trẻ cùng
xóm đứng xem trầm trồ ngó chiếc xe mơ ước đó.
Xe đạp ở Sài Gòn kể từ thập niên
1940 trở đi không cần phải đăng ký, mang biển số, không phải kê khai lý lịch và
cũng không phải mua bảo hiểm.
Người ta chỉ cần một tờ hóa đơn
giấy mua bán hoặc giấy mua bán viết tay, có chính quyền địa phương thị thực là
đủ.
Giá cả thì rất phù hợp với túi
tiền người dân.
Có xe rồi, chỉ cần mua một ổ
khóa nho nhỏ kèm sợi dây xích (gọi là khóa “ăn-ti-vôn” – đọc trại từ tiếng Pháp
antivol – khóa chống trộm) khóa lại là xong. Thời đó hầu như không có trường hợp
bẻ khóa ăn cắp xe,
Đến thập niên 1950 là thời hoàng
kim của xe đạp ở Sài Gòn. Số xe đạp được dùng ở thành phố này tăng lên ngày
càng nhiều, thầy thợ đều có xe để đi làm các công tư sở.
Các trường trung học, trường nữ
như Marie Curie, trường nam như Taberd, Chasseloup Laubat hầu như học sinh đều
dùng xe đạp làm phương tiện di chuyển đến trường và về nhà.
Mức độ thông dụng của xe đạp gần
như nó là đôi chân của con người.
Một người từ tỉnh lên Sài Gòn chỉ
cần đạp xe từ nhà ra bến xe đò, mua vé. Lơ xe đứng trên mui xe đón chiếc xe do
khách tự đưa lên hoặc do người phụ lơ đưa lên mui. Họ ràng buộc rất chắc chắn,
khách vô ghế ngồi. Xe đến Sài Gòn, lơ xe cởi dây thả xe xuống, khách nhận xe đạp
đến địa chỉ cần tìm.
Chẳng phải đi bộ bước nào. Ai nấy
đều thấy quá tiện lợi, thậm chí có xe gắn máy cũng không làm được như vậy vì nặng
nề.
Người dân Sài Gòn từ thầy, thợ,
học sinh, đàn ông, đàn bà… hầu như ai cũng biết “cỡi” xe đạp. Tùy hoàn cảnh và
địa vị trong xã hội mà người ta sắm những chiếc xe đạp phù hợp. Việc di chuyển
bằng xe thổ mộ (xe ngựa) giảm dần, để rồi sau đó hầu như chỉ dành cho tiểu
thương vận chuyển hàng từ nhà quê, ngoại thành ra các chợ và trở về khi chợ
tan.
Cùng với sự phát triển xe đạp,
sau này xe xích lô trở thành phổ biến. Nhà nào dù giàu hay nghèo cũng phải có
ít nhất một chiếc xe đạp, đặc biệt các nữ sinh trung học, hầu như cô nào cũng
có một chiếc xe đạp nữ với kiểu dáng thanh thoát.. Để tà áo dài của các cô nữ
sinh khi di chuyển không bị dính vô các cây căm (nan hoa) của xe, bánh sau xe đạp
nữ có thêm hai mảnh lưới đan nhiều màu sắc rực rỡ, che phủ gần phân nửa bánh
sau, khiến chiếc xe nhìn càng duyên dáng.
Các loại xe đạp thời bấy giờ: kiểu
xe chắc chắn, loại phổ thông là xe nam với ghiđông (tay cầm) hình chữ U, hai
tay nắm vểnh cao để người điều khiển không phải cong người khi đạp cho xe di
chuyển.
Loại này yên to, có lò xo dưới
yên, còn poọc-ba-ga (porte bagage) được làm bằng thanh sắt đặc rất cứng. Hai
tay thắng cũng bằng thanh sắt đặc uốn lượn theo ghiđông, song song với cổ xe,
xuống đến đầu thắng.
Xe tuy cổ kính, nặng nề nhưng rất chắc chắn, người Hoa thường dùng loại xe này chở hàng. Có người đồn rằng ống tuýp để hàn sườn xe được hàn bằng ống tuýp nước, vừa rẻ vừa cứng chắc.
Xe kiểu cách, thời trang thường
được nhập từ Pháp như các hiệu Reynold, Royal St Giới thượng lưu chơi xe, thích
nhất là sườn xe được làm bằng chất liệu nhẹ, chuộng nhất ở hiệu Reynold, với
giá cao. Trong giới đua xe đạp, sườn xe đạp đua được ưa chuộng chỉ có hai loại,
nhất là tuýp Reynold, nhì là tuýp hiệu Tube.
Xe nữ thì thanh tuýp ngang của
xe nam được hạ xuống, chéo từ cổ xe xuống gần bàn đạp của trục yên xe. Riêng xe
Royal Stella và Peugeot thì thanh chéo này được làm bằng hai thanh tuýp song
song, uốn lượn xuống gần trục bánh xe sau….
Năm 1960 có giá cỡ 1.000 $
Các cửa hàng buôn bán xe và phụ
tùng ở Sài Gòn nhái theo các kiểu cách xe nhập cảng, hàn khung xe… nhưng do kỹ
thuật hàn chưa tốt và chất liệu ống tuýp thường dày hơn xe Pháp, nên trọng lượng
xe thường nặng hơn xe nhập cảng cùng kiểu dáng, có khi nặng hơn gấp rưỡi, lại dễ
bị đứt mối hàn ở cổ xe, khiến người điều khiển bể mặt, gãy răng là chuyện thường
nhật ….
Theo page SaiGon Xư
Nhận xét
Đăng nhận xét