SỰ NHẸ DẠ CỦA NGUYỄN TRÃI

SỰ NHẸ DẠ CỦA NGUYỄN TRÃI

Như đã đề cập về mối quan hệ của tôi với các chính khách như Trần Bạch Đằng, Huỳnh Bá Thành… Kỷ niệm tiếp theo xem như một nén nhang thắp viếng linh hồn hai người đã khuất. Năm 1988 tôi lập gia đình tổ chức đám cưới ở Hội Liên Hiệp Thanh Niên do Huỳnh Tấn Mẫm chủ tịch Hội làm “chủ xị”. Quan khách có cấp bậc cao nhất tham dự lúc đó là Trần Bạch Đằng đương nhiên ở cương vị “chủ hôn”. Bàn của ông Trần Bạch Đằng tức ông Tư Ánh có mặt nhiều vị lãnh đạo cấp Thành Phố. Lúc lên phát biểu, chú Trần Bạch Đằng có nhắc nhở vợ tôi rằng “Lấy thằng Vinh là con phải trang bị một khẩu súng để bóp cò lúc cần thiết”. Câu nói vừa hài hước vừa mang tính ẩn dụ đã thắt chặt tình chú cháu hơn bao giờ hết, thậm chí pha chút tình phụ tử bởi tôi là một đứa trẻ mồ côi cha từ năm 17 tuổi (cha tôi chết năm 1971 vì những vết thương do bị tra tấn trong nhà tù khi hoạt động cách mạng). Những lần đến nhà ông, lúc đi với Nguyễn Quốc Chánh lúc đi với vợ con, hai chú cháu đều tranh luận nhiều chuyện nảy lửa. Nguyễn Quốc Chánh khoái đấu khẩu với “chú Tư Ánh” về chính trị, còn tôi chỉ thích lạm bàn quanh vấn đề văn nghệ chuyên môn và nhân cách kẻ sĩ. Vài lần thấy chú Tư đăm chiêu trước sự phát biểu cực đoan của Chánh, tôi có quay qua hội ý với thím Tư (là cô Chơn, cựu Thứ trưởng Bộ Tư Pháp, vợ ông Trần Bạch Đằng) thì thím Tư Ánh cười hiền hậu “Không sao đâu con à. Thím rất thích được nghe tuổi trẻ phản biện về chính trị”. Khi tôi ví von Trần Bạch Đằng là một Nguyễn Trãi thời nay nhưng thiếu minh chúa Lê Lợi thì ông có vẻ chột dạ. Ông hỏi tôi “Mày nghĩ về Nguyễn Trãi ra sao?” thì tôi đọc bài thơ này cho ông nghe khiến ông rất hể hả:

SỰ NHẸ DẠ CỦA NGUYỄN TRÃI

Sử cho hay Nguyễn Trãi bị tru di

Cốt đạo Nho mà không rành Khổng Tử

Thân chưa tu đã muốn bình thiên hạ

Trị quốc thua cái váy của đàn bà

Ta cũng muốn làm ông tướng bình Ngô

Tưởng thời này khác thời xưa chúa đất

Ngờ đâu minh quân chỉ yêu mến công thần

Lúc hạt gạo vẫn còn nguyên hạt thóc

Gạo thành cơm để dành cho hoàng tộc

Lúa nổi thóc trôi đám tiện dân nghèo

Nghĩ mà thương những anh chàng đánh giặc

Tuổi về hưu còn mài kiếm trăng treo

Ta đốt binh thư ra ngủ ở chuồng heo

Sợ sự thông thái làm mình mê nghiệp bá

Rồi lỡ tay đi cướp ấn công hầu

Mùi cứt lợn lại chồng lên lịch sử

Chẳng thà một lòng quăng con trủy thủ

Ngồi khạc thơ coi lũ cá hóa rồng

Kìa Nguyễn Công Trứ xưa còn rành tục ngữ:

“Cùng thì tắc biến, biến thì thông”.

BÙI CHÍ VINH