Kỳ 129 -LÊ LỢI GIĂNG THIÊN LA ĐỊA VÕNG CHỜ ĐÓN ĐẦU LIỄU THĂNG
Kỳ 129
LÊ LỢI GIĂNG THIÊN LA ĐỊA VÕNG
CHỜ ĐÓN ĐẦU LIỄU THĂNG
Theo chiến lược Vây thành diệt viện, sau các chiến thắng Khâu Ôn, Xương
Giang, nghĩa quân Lam Sơn đã hoàn thành kế hoạch chặt đứt những “cầu nối” của
quân Minh trên tuyến đường từ Quảng Tây đến Đông Quan. Những lực lượng cơ động
đông mạnh của quân ta được rảnh tay, Bình Định vương bèn cho đều quân lên tăng
cường cho hai tuyến biên giới tây bắc và đông bắc để chuẩn bị quyết chiến với
quân cứu viện của Mộc Thạnh và Liễu Thăng. Khác với những cuộc chiến trước đó của
dân tộc Việt khi đối đầu với các đạo quân phương bắc, lần này Lê Lợi và tướng
lĩnh Lam Sơn lựa chọn chiến trường chính là ngay ở các cửa ải địa đầu, không
cho chúng tiến xuống vùng đồng bằng. Sự lựa chọn này đến như một lẽ hiển nhiên,
đến từ hoàn cảnh lúc bấy giờ.
Lý do tiên quyết là ở trong nội địa, quân Minh còn giữa được bốn thành
Đông Quan, Tây Đô, Cổ Lộng, Chí Linh làm chỗ trú chân. Nếu để quân tiếp viện của
giặc đánh được vào sâu, chúng sẽ giải vây được cho đồng bọn, hình thành thế trận
trong đánh ra, ngoài đánh vào. Khi ấy diễn biến trận chiến sẽ trở nên rất khó
lường. Lý do thứ hai cũng không kém phần quan trọng là bởi quân Lam Sơn không
giống những đội quân mạnh truyền thống trước đây của người Việt. Nếu như các
triều trước từ Ngô – Đinh – Tiền Lê – Lý – Trần – Hồ đều có thủy quân hùng mạnh,
có thể tận dụng hệ thống sông ngòi chằng chịt làm lợi thế chiến đấu thì ngược lại,
quân Lam Sơn khởi phát từ rừng núi Thanh Hóa, giỏi chiến đấu trên bộ, nơi địa
hình rừng núi phức tạp.
Đầu tháng 10/1427, hai đạo quân Minh tiếp viện đã tiến sát biên giới. Ở
hướng Vân Nam, Kiềm Quốc công nước Minh là Mộc Thạnh cùng các tướng Từ Hanh,
Đàm Trung với 5 vạn quân, 1 vạn ngựa đã chỉnh tề đội ngũ, sửa soạn tiến đánh ải
Lê Hoa (thuộc Lào Cai, giáp Vân Nam). Phía đông bắc thì tướng giặc là Chinh lỗ
tướng quân Thái tử thái phó An Viễn hầu Liễu Thăng, Tham tướng Bảo Định bá
Lương Minh, Đô đốc Thôi Tụ, Binh bộ thượng thư Lý Khánh, Công bộ thượng thư
Hoàng Phúc, thổ quan Hữu bố chính sứ Nguyễn Đức Huân dẫn 10 vạn quân, 2 vạn ngựa
chiến nhằm đánh ải Pha Lũy (nay thuộc Bằng Tường, Quảng Tây, Trung Quốc).
Trước thềm trận chiến quyết định, Lê Lợi đã có lời nhận định: “Giặc
vốn khinh ta, cho là ngưới nước ta nhút nhát, sợ oai giặc đã lâu, nay nghe tin
đại quân sang, hẳn là ta rất hoảng sợ. Huống chi lấy mạnh nạt yếu, lấy nhiều lần
ít đó là lẽ thường. Giặc không thể tính được hình thế được thua của người của
mình, không thể hiểu được cơ vi qua lại của thời của vận. Vả lại, quân đi cứu
nguy cấp phải lấy mau chóng làm quý, giặc nhất định phải hành quân gấp vội.
Binh pháp có nói: Hành quân 500 dặm mà chỉ vội hám lợi thì sẽ què thượng tướng.
Nay Liễu Thăng đến, đường sá xa xôi, quân lính tất mỏi mệt. Ta đem quân nhàn khỏe,
đợi đánh quân mỏi mệt, nhất định sẽ thắng” (theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư)
Để nuôi thêm sự kiêu ngạo của giặc, Nguyễn Trãi nhân danh của vua bù
nhìn Trần Cảo soạn thư cầu hòa gởi đến Liễu Thăng. Thư có đoạn viết:
“Nay tôi tủi phận là con cháu còn sót lại của vua Trần, ẩn náu ở đất
Lão Qua đã hơn 10 năm nay. Người trong nước tôi khổ về chính sự khắc nghiệt của
các quan lại triều đình [chỉ quan tướng nước Minh đô hộ]; nhớ lại ơn đức
cũ của các vua Trần trước kia, mới cùng bàn nhau đánh đuổi bọn quan cai trị, ép
tôi về nước. Khoảng tháng 11 năm ngoái, các quan quân đóng giữ ở các thành các
xứ đều đã lục tục mở cửa, bỏ binh giáp, hòa giải cùng với chúng tôi. Tất cả các
quan lại và quân dân trai gái gồm có hơn một vạn người, chúng tôi đều thu nuôi
cả, không phạm đến mảy may.
Nay tôi lại nghe thấy, triều đình lại sai tướng quân đem đại quân đến bờ
cõi nước tôi; không biết rõ đạo quân ấy là quân cứu viện chăng? Hay là quân đến
đóng giữ chăng? Hay lại là quân đến làm việc lập lại họ Trần chăng? Các ông ví
xét rõ sự tình thời thế, đóng đại quân lại rồi đem việc hào giải của tất cả các
quan lại quân dân nói trên kia, làm tờ số tâu rõ công việc về triều đình, tôi
cũng liền lập tức cho đúc người vàng, mang tờ biểu, tiến cống thổ sản địa
phương.
Còn các bầy tôi trong triều may ra biết đem đường lối thẳng thắn can
ngăn Vua [chỉ Tuyên Tông nước Minh] lại làm việc dấy kẻ bị diệt, nối
lại dòng kẻ mất gốc mà tránh được việc phi lí dùng binh đến cùng, khoe khoang
võ lực như đời Hán, Đường. Sai một vài đặc sứ dụ dỗ bằng lới nói êm ấm để tha tội
cho nước An Nam. Làm như thế thì các ông có thể ngồi yên đó mà hưởng thành
công. Mà nước lớn sẽ làm trọn được đạo “lạc thiên”; nước nhỏ cũng tỏ được hết
lòng thành thực “úy thiên”. Như thế há chẳng tốt đẹp lắm ru!”(theo Quân Trung Từ
Mệnh Tập)
Cùng với việc gởi thư vờ xin Liễu Thăng lui binh, quân ta cũng rút bỏ
thành Khâu Ôn vừa chiếm được trước đó không lâu, vì thành này nằm ở vị trí quá
xa các ải khác trong nội địa, bất lợi để thiết lập phòng thủ. Liễu Thăng dẫn
quân tiến vào thành Khâu Ôn, càng đinh ninh là quân Lam Sơn nhát sợ, nóng lòng
muốn lập công to.
Mặc dù xác định sẽ đánh giặc nơi địa đầu, nhưng Lê Lợi vẫn theo gương
các đời trước cho nhân dân các xứ phía bắc làm kế thanh dã (tức Vườn không nhà
trống). Lúa ngoài đồng được gặt sớm, lương thực đều được mang đi cất giấu,
không để lại thứ gì mà quân giặc có thể tận dụng làm quân lương tại chỗ được.
Trừ những người làm nhiệm vụ chiến đấu, thì nhân dân đều nhận lệnh sơ tán khỏi
những nơi dự kiến sẽ trở thành chiến địa.Trong khi thường dân được lệnh lùi về
các tuyến sau, thì những chiến binh dũng mãnh nhất tiến lên tuyến đầu. Các tướng
Lê Sát, Trần Lựu, Lưu Nhân Chú, Đinh Liệt, Lê Lĩnh, Lê Thụ nhận trọng trách đem
1 vạn quân tinh nhuệ lên giữ ải Chi Lăng, là nơi dự kiến diễn ra trận đánh quan
trọng đầu tiên trong chiến dịch đánh diệt 10 vạn quân của Liễu Thăng. Ở mặt trận
tây bắc, các tướng Phạm Văn Xảo, Trịnh Khả, Lê Trung, Lê Khuyển cũng dẫn quân mạnh
lên giữa ải Lê Hoa để cầm cự với 5 vạn quân của Mộc Thạnh.
Lê Lợi không chủ quan ở mặt trận nào khi mà cả hai hướng tây bắc, đông
bắc đều có quân mạnh trấn giữ. Nhưng riêng đối với cánh quân của Mộc Thạnh,
Bình Định vương nhận định rằng: “Mộc Thạnh tuổi đã già, từng trải việc đời
đã nhiều, lại biết tiếng vua từ trước, nhất định còn đợi xem Liễu Thăng thành bại
ra sao chứ không nhẹ dạ tiến quân”(theo ĐVSKTT). Do đó, ngài ngầm đem mật thư cho
Trịnh Khả, Lê Khuyển lệnh không nên đem quân ứng chiến sớm, chỉ cần đặt mai phục
để đợi.
Trọng tâm của chiến dịch vẫn được xác định nằm ở mặt trận phía đông bắc
với mục tiêu là tiêu diệt cánh quân của Liễu Thăng. Phía sau đội quân của Lê
Sát là hàng loạt các đạo quân hùng mạnh khác chực chờ tiếp ứng cho tuyến đầu.
Cách ải Chi Lăng không xa, tướng Lê Lý đặt sẵn phục binh đón đánh quân Minh.
Sau quân của Lê Lý là đại quân của Trần Nguyên Hãn đóng ở thành Xương Giang dài
đến thành Chí Linh bao gồm cả quân thủy lẫn quân bộ, vừa là điểm tựa cho các
quân ngoài biên ải, vừa giữ nhiệm vụ cô lập hoàn toàn quân Minh trong thành Chí
Linh, không cho chúng có cơ hội xuất thành. Bản thân Bình Định vương Lê Lợi thì
bấy giờ đóng ở dinh Bồ Đề (thuộc Gia Lâm, Hà Nội ngày nay), giữ các vệ quân Thiết
đột tinh anh cùng các mãnh tướng Nguyễn Xí, Phạm Vấn, Lê Khôi làm lực lượng dự
bị, tùy cơ lợi hại mà tung quân vào chiến trận để tiếp ứng cho các hướng quân
hay góp sức đánh dứt điểm quân địch.
Một thế trận liên hoàn, nhiều tầng, nhiều lớp đã được bày ra để chờ
đánh viện binh của giặc. Toàn bộ quân dân Việt đã tập trung ở mức cao nhất tinh
thần và lực lượng, sẵn sàng bước vào trận chiến sinh tử quyết định vận mệnh
toàn dân tộc.
Quốc Huy
Nhận xét
Đăng nhận xét