“TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT” (NXB Thanh Niên), THẬT HAY GIẢ?
“TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT”
(NXB Thanh Niên)
(NXB Thanh Niên)
THẬT HAY GIẢ?
Các nhà xuất bản chân chính cần lên tiếng,
cơ quan chức năng cần vào cuộc để điều tra và kết luận nhằm ngăn chặn, trừng trị
nạn làm sách bậy.
Trong bài “Từ điển tiếng Việt lậu tràn
ngập thị trường” (Báo Nông nghiệp Việt Nam, 10-1-2017), ông Nguyễn Xuân Trường
- Giám đốc NXB Thanh Niên - cho biết: Các cuốn từ điển mắc nhiều sai sót như “Từ
điển tiếng Việt thông dụng dành cho học sinh - sinh viên” (Ngọc Hằng - Kỳ Duyên
- NXB Thanh Niên, 2016) và “Từ điển tiếng Việt” (Khang Việt, NXB Thanh Niên,
2016, mà trong bài viết “Sai như... từ điển”, Báo Người Lao Động ngày 11-1 đã
phản ánh) là “những đầu sách in lậu, giả mạo thương hiệu của NXB Thanh
Niên" (?!).
Đánh lừa độc giả
Qua khảo sát trên thị trường sách, chỉ
riêng tại Thanh Hóa, chúng tôi thấy loại sách có nội dung xào xáo, có những cái
sai giống nhau (mang tên NXB Thanh Niên ấn hành), chủ yếu là của hai nhóm tác
giả:
Nhóm thứ nhất, các tác giả thường thay tên đổi họ dưới các bút danh Kim
Danh - Ngọc Hằng; Kim Anh - Ngọc Hằng; Kỳ Duyên - Ngọc Hằng - Đức Bốn; Kỳ Uyên
- Đăng Khoa; Kỳ Duyên - Hồng Vân - Đình Chương - Đăng Khoa... có số đầu sách
mang tên NXB Thanh Niên ấn hành nhiều nhất. Có cuốn ngoài bìa 1 ghi tác giả là
“Kỳ Duyên - Đăng Khoa, Hội Ngôn ngữ học” nhưng bìa trong lại là “Ngọc Hằng - Kỳ
Duyên” (!).
Nhóm thứ hai là các tác giả Hùng Thắng - Thanh Hương - Bàng Cẩm - Minh Nhật hoặc
Hùng Thắng - Thanh Hương - Bàng Cẩm...
Sách của hai “nhóm” này biên soạn phần lớn là loại từ điển “bỏ túi”, khổ nhỏ,
như: Từ điển tiếng Việt thông dụng; Từ điển tiếng Việt dành cho học sinh, sinh
viên, Từ điển chính tả... nhằm vào nhóm độc giả đông đảo là “học sinh, sinh
viên”, giá cả rất vừa túi tiền (từ 30.000 đến 50.000 đồng/cuốn). Ngoài ra, nhóm
biên soạn này cũng in sách ở NXB Từ điển Bách khoa, NXB Đồng Nai... với những
sai sót giống hệt nhau.
Ngoài bìa sách, các tác giả (gồm cả hai “nhóm”) thường ghi những thông tin gây
nhầm lẫn cho người mua, như “Ngôn ngữ Việt Nam”, “Ngôn ngữ học Việt Nam”, “Hội
Ngôn ngữ học”, “Trung tâm Từ điển học”...
Các loại từ điển nhiều sai sót, mang tên
NXB Thanh Niên này đều được bày bán công khai ở các kênh phát hành sách chính
thống như nhà sách Tiền Phong, nhà sách FAHASA, Nhà sách Việt Lý, thuộc địa bàn
TP Thanh Hóa. Qua tìm hiểu chúng tôi thấy cuốn “Từ điển tiếng Việt” (Khang Việt,
NXB Thanh Niên, 2016), bán tại nhà sách Tiền Phong (Thanh Hóa), được giới thiệu
trên website của nhà sách Khang Việt (khangvietbook.com.vn). Thay vì thông tin
lập lờ “Ngôn ngữ Việt Nam” như ngoài bìa sách, Nhà sách Khang Việt ghi hẳn là
“Viện Ngôn ngữ học Việt Nam (Khoa học - Xã hội - Nhân văn)”. Có thể nói đây là
sự mạo danh, đánh lừa độc giả rất trắng trợn và nghiêm trọng.
Ảnh chụp màn
hình website của nhà sách Khang Việt
Cuốn “Từ điển tiếng Việt thông dụng dành
cho học sinh - sinh viên” (tác giả Ngọc Hằng - Kỳ Duyên - NXB Thanh Niên,
2016), mạo danh Trung tâm Từ điển học (Vietlex, do GS Hoàng Phê sáng lập), với
những cái sai không khác gì sách của Khang Việt, được bán tại nhà sách FAHASA
và giới thiệu trên trang website của nhà sách (fahasa.com).
Từ điển khổ
lớn, tác giả Kỳ Duyên - Đức Bốn (NXB Thanh Niên, 2013)
Ví dụ những cái sai mà chúng ta có
thể tìm thấy trong tất cả các cuốn sách từ điển khổ nhỏ mang tên NXB Thanh
Niên, như: “bói toán: Bói theo phương pháp toán học”; “giao phối (đt): Kết
hôn”; “giao cấu: Nói về giống đực giống cái lấy nhau”. Đáng chú ý, những lỗi
này và nhiều lỗi nghiêm trọng khác mà chúng tôi từng nêu đã có trong hầu hết từ
điển mang tên NXB Thanh Niên ấn hành từ năm 2012 đến nay (do hai “nhóm” tác giả
mà chúng tôi nêu, biên soạn).
Từ điển khổ
nhỏ, nhiều sai sót, bán tại Nhà sách Tiền Phong (Thanh Hoá)-Ảnh: HTC
Ví dụ, lỗi giải nghĩa từ “giao phối (đt):
kết hôn” đã có trong “Từ điển tiếng Việt” (khổ lớn 14,5 x 20,5 cm) của Kỳ Duyên
- Đức Bốn (NXB Thanh Niên, 2013); hay có trong “Từ điển tiếng Việt” (khổ 16 x
24 cm) của Kỳ Duyên - Đinh Chương - Đăng Khoa (NXB Từ điển Bách khoa, 2014) với
lời giảng cụ thể hơn: “giao phối (đt c/g): Kết hôn, lấy nhau có cưới hỏi”.
Lỗi “giao cấu: Nói về giống đực giống cái lấy nhau” đều có trong từ điển của
nhóm tác giả Hùng Thắng - Thanh Hương - Bàng Cẩm - Minh Nhật, hoặc Hùng Thắng -
Thanh Hương - Bàng Cẩm (NXB Thanh Niên, 2012). Các cuốn sách này hiện có bán
nhiều tại Nhà sách Tiền Phong (92-Lê Hoàn, TP Thanh Hoá).
Như vậy, theo chúng tôi, việc NXB Thanh Niên bị các nhà sách hoặc tổ chức, cá
nhân nào đó làm sách giả, mạo danh (cụ thể trong từng cuốn sách) như thế nào, cần
có điều tra và kết luận chính thức của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, có thể nói
những sai sót mà chúng tôi nêu ra đã xuất hiện trong “Từ điển tiếng Việt” do
NXB Thanh Niên, NXB Từ điển Bách khoa ấn hành từ nhiều năm về trước. Lẽ dĩ
nhiên, các nhà sách có in lậu hoặc mạo danh NXB Thanh Niên, cũng chỉ là sao
chép lại những cái sai của NXB Thanh Niên mà thôi.
Cóp nhặt + xào xáo = cuốn mới
Các nhóm biên soạn từ điển này còn có một phương pháp chung nữa là xào xáo, cóp
nhặt từ nhiều cuốn từ điển khác nhau để biến thành nội dung cuốn từ điển mới.
Thông thường, các tác giả sao chép từ ngữ trong các cuốn từ điển tiếng Việt xuất
bản trước năm 1975 ở Sài Gòn. Có khi để giải nghĩa một từ, thì nghĩa 1, tác giả
chép của “Từ điển tiếng Việt” (Trung tâm Từ điển học Vietlex), nghĩa 2 chép của
“Tự điển Việt Nam” (Ban Tu thư Khai trí, Sài Gòn, 1971). Có khi một từ phải được
giảng 3 nghĩa thông dụng nhưng nhóm tác giả tùy tiện, chỉ chép lấy một nghĩa,
khiến nghĩa từ trở nên què cụt.
Ngoài những sai sót nghiêm trọng không thể chấp nhận thì rất nhiều yếu tố Hán
Việt, chỉ là yếu tố cấu tạo từ nhưng lại được nhóm biên soạn thu thập và giải
nghĩa như một từ, trong khi nó không bao giờ được dùng độc lập. Ví dụ “am (đt):
Hiểu biết”; “bộc (dt): Đầy tớ”; “điệp: Dò la”; “điệt (dt): Cháu đối với chú hay
bác”... Nếu chiếu theo cách xử lý của hai tác giả Ngọc Hằng và Kỳ Duyên (“Từ điển
tiếng Việt dành cho học sinh - sinh viên”, NXB Thanh Niên, 2016) thì chẳng ai
có thể hiểu được nội dung thông báo: “Ông ấy là người am. Nó là bộc. Quân địch
đang điệp” hay “Đây là thằng điệt của tôi”. Nhìn chung, các tác giả không có kiến
thức về từ điển học.
Theo
quy định mới, từ năm 2015, từ điển là loại ấn phẩm mà ngoài nhà xuất bản, khi
xuất bản phải được một cơ quan chuyên môn (thường là của nhà nước) có thẩm quyền
thẩm định (ví như Viện Ngôn ngữ học Việt Nam). Ấy vậy mà các loại từ điển kém
chất lượng vẫn tràn lan trên thị trường, phát hành công khai và chính thức
trong hệ thống phát hành sách toàn quốc. Đặc biệt, các loại từ điển lại thường
nhắm vào đối tượng học sinh, sinh viên - những lứa tuổi và cấp học đang trau dồi,
học hỏi, hoàn thiện về kỹ năng sử dụng tiếng Việt, do đó gây phương hại càng lớn.
Theo chúng tôi, việc điều tra, làm rõ nguồn gốc các cuốn từ điển có nội dung
xào xáo, đầy rẫy những sai sót; mạo danh các cơ quan khoa học uy tín và đơn vị
xuất bản làm ăn chân chính không khó.
Hoàng Tuấn Công
11/1/2017
Nhận xét
Đăng nhận xét