Trung Quốc đẩy mạnh tuyên truyền về chủ quyền Biển Đông bằng chiến dịch 'bảo tồn di tích lịch sử'?

 

Trung Quốc đẩy mạnh tuyên truyền về chủ quyền Biển Đông

bằng chiến dịch 'bảo tồn di tích lịch sử'?

Trung Quốc mới đây đã phát động một chiến dịch bảo tồn những gì mà họ gọi là "di tích lịch sử" trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa nhằm củng cố yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông.
 
Một nhóm các khoa học gia và kỹ thuật viên bảo tồn từ Viện Di tích Văn hóa và Khảo cổ học tỉnh Hải Nam đã dành sáu ngày để sửa một tấm bia đánh dấu việc Trung Quốc tiếp quản quần đảo Hoàng Sa sau Thế chiến II, theo chính quyền của đơn vị hành chính mà Trung Quốc gọi là thành phố Tam Sa.

 

Bia 'thu hồi Tây Sa'
Theo báo China South Morning Post (SCMP), tấm bia này được chính quyền Quốc Dân Đảng (KMT) dựng vào năm 1946, sau khi cử những đoàn thám hiểm hải quân đến đảo Phú Lâm để tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa (mà Trung Quốc gọi là quần đảo Tây Sa) theo sau sự đầu hàng của Nhật Bản.
 
Tấm bia này được gọi là "Hải quân thu hồi Tây Sa".
 
Năm 2012, Trung Quốc đơn phương thành lập đơn vị hành chính gọi là "thành phố Tam Sa" thuộc tỉnh Hải Nam và đặt thủ phủ ở đảo Phú Lâm, cách đảo Hải Nam 300 km về phía đông nam, cũng như điều quân tới đóng ở đây để quản lý các yêu sách lãnh thổ và hàng hải của mình ở Biển Đông.
 
Hòn đảo này được Trung Quốc đặt theo tên của một trong những tàu chiến của hải quân của họ, tàu Vĩnh Hưng.
 
Việt Nam tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, trong đó bao gồm đảo Phú Lâm, và quần đảo Trường Sa. Một số quốc gia Đông Nam Á khác, bao gồm Philippines, Malaysia và Brunei, cũng tuyên bố chủ quyền một phần khu vực Trường Sa.
 
Tháng 10/2020, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam khi đó là bà Lê Thị Thu Hằng đã nhấn mạnh: "Việt Nam đã nhiều lần mạnh mẽ khẳng định, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Lập trường nhất quán của Việt Nam là phản đối mạnh mẽ việc thành lập cái gọi là thành phố Tam Sa và các hành vi có liên quan vì vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam."
 
Phía Việt Nam luôn cho rằng không ít thư tịch cổ Trung Hoa, do chính người Trung Hoa ghi lại, đã trực tiếp hay gián tiếp thừa nhận hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam từ thời Nguyễn.
 
Truyền thông Việt Nam cũng nhiều lần đưa tin, trích dẫn từ các học giả và tài liệu cho rằng "Triều Nguyễn đã khẳng định chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa" và trên đảo Phú Lâm có ngôi chùa tên Hoàng Sa do Việt Nam xây dựng. Tuy nhiên, sau khi Trung Quốc chiếm đóng Hoàng Sa (một phần sau Thế chiến II và toàn bộ vào năm 1974), các di tích của Việt Nam đã bị xóa bỏ.
 
Theo chính quyền Trung Quốc, tấm bia trên đảo Phú Lâm nói trên, vốn đã bị mục nát nghiêm trọng, đã được làm sạch bề mặt và gia cố.
 
"Tấm bia Thu hồi Tây Sa... là minh chứng hùng hồn cho việc Trung Quốc khôi phục chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông sau khi bị Nhật Bản chiếm đóng bất hợp pháp trong Thế chiến II," SCMP trích tuyên bố của "chính quyền Tam Sa" cho biết, đồng thời nói thêm rằng công tác bảo tồn tương tự sẽ được thực hiện tại các "di tích lịch sử" khác trên đảo.
 
ắc Kinh đã đẩy mạnh nỗ lực khai quật và bảo tồn các hiện vật và công trình kiến trúc nhằm củng cố yêu sách tại vùng Biển Đông đang tranh chấp.
 
Tuy nhiên, những nỗ lực này đã bị giáng một đòn mạnh vào năm 2016 khi một tòa án quốc tế ở The Hague bác bỏ tuyên bố của Trung Quốc về "chủ quyền lịch sử" đối với vùng biển này trong một vụ kiện do Philippines đệ trình - một phán quyết mà Bắc Kinh đã không thừa nhận.
 
Trung Quốc cũng đẩy mạnh đầu tư vào khảo cổ học dưới nước ở Biển Đông như một cách để chứng minh chủ quyền bằng cách xác nhận lịch sử và sự hiện diện của người Trung Quốc trên tuyến đường thủy chiến lược này.
 
Năm 2022, các nhà khoa học và kỹ sư Trung Quốc đã sử dụng công nghệ giám sát hàng loạt để phát hiện xác tàu đắm của ba tàu buôn cổ. Theo đài truyền hình nhà nước CCTV, hơn 60 hiện vật, bao gồm đồ gốm, đồ sứ và tiền xu bằng đồng, đã được trục vớt từ độ sâu tới 3.000 mét.
 
Năm 2023, một trung tâm khảo cổ học đã được thành lập tại Hải Nam để lưu giữ các hiện vật dưới nước từ Biển Đông.
 
Trong một diễn biến khác, vào tháng 4/2025, Hải cảnh Trung Quốc đã "giăng cờ chủ quyền" tại một bãi cạn ở Trường Sa. Động thái này diễn ra trùng với khoảng thời gian ông Tập Cận Bình đi thăm Hà Nội và Việt Nam đang tập trung cho các hoạt động kỷ niệm 30/4.
 
Nơi Trung Quốc đổ bộ có tên tiếng Anh là Sandy Cay và tên tiếng Trung là Thiết Tuyến. Việt Nam gọi đây là Đá Hoài Ân.

 

Điều oanh tạc cơ đến đảo Phú Lâm
Một bài viết trên tạp chí quốc phòng Janes xuất bản hôm 18/11 trích dẫn hình ảnh vệ tinh của Planet Labs PBC cho thấy lực lượng Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAAF) đã điều hai oanh tạc cơ H-6 và một máy bay vận tải Y-20 đến đảo Phú Lâm vào tháng 9/2025.
 
Một máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không KJ-500 cũng xuất hiện.
 
Hình ảnh cho thấy các máy bay ném bom đã có mặt tại đảo Phú Lâm từ ngày 11/9 và rời đi trước ngày 17/9, với các chuyến tuần tra diễn ra trong suốt giai đoạn này.
 
Tạp chí Janes nhận định trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Bắc Kinh và Manila, các oanh tạc cơ H-6 gần như chắc chắn được triển khai để đáp trả các hoạt động trong khu vực. Từ ngày 11 - 13/9, Philippines, Nhật Bản và Mỹ đã tiến hành cuộc tuần tra hàng hải chung trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
 
Cuộc tập trận đã dẫn đến một tuyên bố chính thức ngày 14/9 của Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam bộ Trung Quốc, cảnh báo Manila về các hành động khiêu khích và làm leo thang căng thẳng thông qua sự can thiệp từ bên ngoài.
 
Trước đó vào tháng 5/2025, hãng thông tấn Reuters cũng trích dẫn hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đã điều hai oanh tạc cơ H-6 đến đảo Phú Lâm, trước thềm Đối thoại Shangri-La - diễn đàn quốc phòng lớn nhất khu vực – tại Singapore khai mạc hôm 30/5.
 
Các vệ tinh cũng đã chụp được hình ảnh hai máy bay H-6 bay qua Bãi cạn Scarborough - khu vực đang có tranh chấp gay gắt trên Biển Đông - ngay trước chuyến thăm Philippines của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth vào cuối tháng Ba, khi ông tái khẳng định "cam kết sắt đá" của Hoa Kỳ đối với đồng minh theo hiệp ước.
 
Các nhà ngoại giao và nhà phân tích trong khu vực cho biết việc triển khai máy bay ném bom H-6 sử dụng động cơ phản lực luôn được theo dõi chặt chẽ, do khung thân thời Chiến tranh Lạnh của loại máy bay này đã được hiện đại hóa để mang theo tên lửa hành trình chống hạm và tấn công mặt đất, trong khi một số chiếc còn có khả năng phóng tên lửa đạn đạo mang đầu đạn hạt nhân.
 
Máy bay ném bom H-6, được xem là mối đe dọa tiềm tàng đối với các căn cứ của Mỹ trong khu vực, đã được triển khai trong các cuộc tập trận quanh Đài Loan vào tháng 10/2024.
 
Những năm gần đây, Việt Nam hầu như không nêu tên và bêu xấu sự hung hăng của Trung Quốc trên biển Đông như Philippines, nhưng đã mở rộng đáng kể hoạt động bồi đắp đảo trên toàn bộ 21 thực thể do mình kiểm soát ở quần đảo Trường Sa, và có khả năng sẽ bắt kịp, thậm chí vượt qua quy mô của Trung Quốc.
 
Ở một số thực thể có diện tích lớn, nơi công việc nạo vét đã được tiến hành từ vài năm trước như Bãi Thuyền Chài (Barque Canada Reef), Đá Phan Vinh (Pearson Reef),… Việt Nam đang tiến gần đến giai đoạn hoàn thiện phần xây dựng đảo.