Hội nghị Trung ương khóa 14: ai sẽ vào Bộ Chính trị khóa tới?

 

Hội nghị Trung ương khóa 14: 

ai sẽ vào Bộ Chính trị khóa tới?

Chưa đầy một tháng sau Hội nghị 13, Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị 14 để chốt số lượng và nhân sự của cơ quan quyền lực nhất: Bộ Chính trị.
 
Số lượng ủy viên Bộ Chính trị của khóa 14 dự kiến sẽ là 17-19 người, điều được thấy trong các nhiệm kỳ gần đây, và thường là một con số lẻ. Tuy nhiên, khóa 13 bắt đầu với số lượng 18 ủy viên Bộ Chính trị và hiện tại là 16.
 
"Ban Chấp hành Trung ương sẽ cho ý kiến về số lượng ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư nhiệm kỳ Đại hội 14 và lựa chọn nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa 14," ông Tô Lâm, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, phát biểu khai mạc Hội nghị 14 vào sáng 5/11.
 
Hội nghị, dự kiến sẽ kéo dài đến ngày 6/11, tập trung vào hai nội dung chính, gồm vấn đề về công tác Đại hội 14 của Đảng và nhóm vấn về xây dựng Đảng, hệ thống chính trị.
 
Đại hội 14 của Đảng sẽ diễn ra từ ngày 19-25/1/2026 tại Hà Nội. Hơn 1.580 đại biểu sẽ bầu ra một ban chấp hành trung ương với số lượng 200 người, trong đó 180 ủy viên chính thức và 20 ủy viên dự khuyết, lực lượng sẽ trở thành ban lãnh đạo mới của hệ thống chính trị từ năm 2026 đến 2031.
 
Ban Chấp hành Trung ương mới sẽ bầu các ủy viên Bộ Chính trị và một trong số đó sẽ là tổng bí thư. Các chức vụ như chủ tịch nước, thủ tướng và chủ tịch Quốc hội cũng sẽ do các thành viên của cơ quan quyền lực này nắm giữ.
 
Ban Chấp hành cũng sẽ bầu một số ủy viên Ban Bí thư, chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương và các thành viên của ủy ban này.
 
Các ủy viên Ban Bí thư đến từ hai nguồn: một số là các ủy viên Bộ Chính trị được phân công tham gia, trong đó có tổng bí thư và thường trực Ban Bí thư, một số khác sẽ được chọn từ các lá phiếu của Ban Chấp hành.
 
Việc chuẩn bị cho các nhân sự chủ chốt trong hệ thống chính trị khiến cho tính chất quan trọng của Hội nghị 14 càng được sự chú ý.
 
Một ngày trước hội nghị, Đảng đã luân chuyển một loạt nhân sự cấp cao.
 
Nổi bật trong số đó là Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc được điều về Thành ủy Hà Nội giữ chức bí thư.
 
Ông Ngọc thay cho bà Bùi Thị Minh Hoài, nhân vật nữ duy nhất trong Bộ Chính trị hiện đã được chuyển qua Mặt trận Tổ quốc.
 
Bà Hoài thay cho ông Đỗ Văn Chiến, người bất ngờ được chuyển qua Quốc hội ngay khi cơ quan lập pháp đang họp kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ khóa 15.
 
Nhưng khi ông Nguyễn Duy Ngọc về làm bí thư Thành ủy Hà Nội, chiếc ghế chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương bị để trống.
 
Thay cho vị trí này, chiều 5/11, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã bầu ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND Hà Nội, lên thay.

 

Biến động ủy viên Bộ Chính trị
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, trong Hội nghị 13, diễn ra từ ngày 6-8/10, Trung ương Đảng khóa 13 giới thiệu nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 14.
 
Nhưng các nhân sự được giới thiệu khi đó không gồm các ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư đủ điều kiện tái cử. Hội nghị 13 cũng chưa bàn đến "trường hợp đặc biệt", tức là các nhân sự quá tuổi tái cử.
 
Hội nghị 14, theo ông Tô Lâm, sẽ bàn đến các trường hợp này, bên cạnh giới thiệu các ủy viên Bộ Chính trị cho khóa mới.
 
Theo truyền thống của Đảng Cộng sản, Trung ương Đảng khóa trước sẽ chuẩn bị nhân sự cho khóa sau. Truyền thống đó vẫn đang được duy trì trong nhiệm kỳ này, khi Đảng đang tổ chức các hội nghị để bàn về vấn đề mà họ gọi là "đặc biệt hệ trọng" và "then chốt của then chốt".
 
Các nhân sự lãnh đạo chủ chốt như tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng và chủ tịch Quốc hội đều do Bộ Chính trị giới thiệu để bầu, theo quy định của Đảng, được nhấn mạnh trở lại hồi giữa tháng 10, khi Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký và ban hành Quy định 377.
 
Các nhân sự thuộc nhóm lãnh đạo chủ chốt này còn có thêm thường trực Ban Bí thư, đều phải nằm trong Bộ Chính trị.
 
Ông Tô Lâm nói rằng, việc chọn nhân sự cho Bộ Chính trị và Ban Bí thư khóa 14 còn dựa trên 5 "điểm cộng": có tầm nhìn chiến lược và giữ vững tự chủ quốc gia; năng lực lãnh đạo, chỉ huy ở tầm quốc gia; uy tín, liêm chính; khả năng biến nghị quyết thành kết quả cụ thể; và đủ sức khỏe.
 
Đảng vẫn quyết định nhân sự khóa 14 sẽ có 200 ủy viên Trung ương và 17-19 ủy viên Bộ Chính trị như cũ, dù số lượng các tỉnh thành đã giảm từ 63 xuống còn 34 và số bộ ngành từ 22 xuống còn 17.
 
Số lượng dự kiến các ủy viên Bộ Chính trị khóa 14 vẫn không đổi so với số lượng dự kiến của khóa 13 và trước đó là khóa 12.
 
Hồi đầu khóa 13 vào tháng 1/2021, Ban Chấp hành Trung ương đã bầu ra 18 ủy viên Bộ Chính trị.
 
Con số này sau đó đã biến động dữ dội khi có đến 8 thành viên đã phải rời danh sách, trong đó một người qua đời là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, 7 người khác phải thôi chức do các vi phạm, khuyết điểm.
 
Đáng chú ý, ba nhân vật thuộc lãnh đạo chủ chốt là các ông Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng và Vương Đình Huệ đều bị kỷ luật sau khi đã về hưu, với hình thức cách tất cả chức vụ trong Đảng.
 
Ban Chấp hành Trung ương đã bầu bổ sung 6 thành viên khác để lấp các khoảng trống, hình thành nên một Bộ Chính trị có 16 thành viên hiện tại.
 
Bốn nhân vật được bổ sung vào tháng 5/2024 gồm các ông Đỗ Văn Chiến, Lê Minh Hưng, Nguyễn Trọng Nghĩa và bà Bùi Thị Minh Hoài.
 
Đến tháng 8/2024, có thêm Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang và sang tháng 1/2025, ông Nguyễn Duy Ngọc được bầu bổ sung.
 
Cả ông Quang lẫn ông Ngọc đều được bầu vào Bộ Chính trị khi chưa đủ một nhiệm kỳ giữ chức ủy viên Trung ương Đảng như quy định.
 
Hai tướng công an cùng quê Hưng Yên này, vào tháng 1/2021, đều được giới thiệu để bầu vào Ban Chấp hành Trung ương khóa 13 ở diện "trường hợp đặc biệt" khi đã quá 55 tuổi.
 
Số lượng 8 ủy viên Bộ Chính trị rời ghế trong khóa 13 vượt trội so với khóa 12.
 
Trong nhiệm kỳ 12, Ban Chấp hành Trung ương vào đầu nhiệm kỳ đã bầu 19 nhân vật vào Bộ Chính trị. Cuối khóa, con số này còn 17 do một người qua đời là Chủ tịch nước Trần Đại Quang và một người bị kỷ luật là Bí thư Thành ủy TP HCM Đinh La Thăng.

 

Ai sẽ vào Bộ Chính trị khóa 14?
Đảng quy định độ tuổi lần đầu tham gia Ban Chấp hành Trung ương là không quá 55, tái cử ủy viên Trung ương Đảng không quá 60 và tái cử ủy viên Bộ Chính trị là không quá 65.
 
Trong 16 ủy viên Bộ Chính trị hiện tại, một nửa còn nằm trong độ tuổi có thể tái cử, bao gồm hai nhân vật "lãnh đạo chủ chốt" là Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú, vốn là hai người được bầu từ Hội nghị Trung ương 1 vào tháng 1/2021.
 
Quốc hội còn có một nhân vật khác là ông Đỗ Văn Chiến, người vừa rời Mặt trận Tổ Quốc để làm phó bí thư thường trực Đảng ủy của cơ quan lập pháp.
 
Cùng với đó là Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng và Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Nguyễn Trọng Nghĩa, người vừa mới được thăng đại tướng vào hôm 4/11.
 
Nữ ủy viên Bộ Chính trị duy nhất, người vừa thay ông Đỗ Văn Chiến ở Mặt trận Tổ quốc, cũng còn trong độ tuổi tái cử.
 
Cuối cùng là hai tướng công an, gồm Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang và Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc.
 
Ông Nguyễn Duy Ngọc là một nhân vật chứng kiến sự thăng tiến nhanh chóng trong thời gian gần đây.
 
Từ vị trí thứ trưởng Bộ Công an, ông Ngọc được điều động làm chánh Văn phòng Trung ương Đảng vào tháng 6/2024 và hai tháng sau đó được bầu vào Ban Bí thư.
 
Tháng 1/2025, ông được bầu làm chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương và trở thành ủy viên Bộ Chính trị.
 
Ông Ngọc được chỉ định làm bí thư Thành ủy Hà Nội vào ngày 4/11, một ngày trước khi Hội nghị 14 khai mạc.
 
Bí thư Thành ủy Hà Nội là một chức vụ quan trọng, từng là "bệ phóng" cho các chức vụ khác trong tương lai.
 
Ở chức vụ này, thường do một ủy viên Bộ Chính trị nắm giữ, trong các nhiệm kỳ gần đây đã có hai nhân vật bước vào hàng ngũ Tứ Trụ, gồm ông Nguyễn Phú Trọng và ông Vương Đình Huệ.
 
Thêm một trường hợp nữa là Đại tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, hiện đang nắm giữ chức vụ chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, vị trí quan trọng trong quân đội thường do một ủy viên Bộ Chính trị phụ trách.
 
Quân đội thường có hai ghế trong Bộ Chính trị, một dành cho chức bộ trưởng Quốc phòng, một dành cho người lãnh đạo Tổng cục Chính trị.
 
Trong Ban Chấp hành Trung ương Đảng hiện tại, có năm đại tướng quân đội, gồm ba ủy viên Bộ Chính trị là Chủ tịch nước Lương Cường, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang và ông Nguyễn Trọng Nghĩa.
 
Hai đại tướng còn lại là ông Nguyễn Tân Cương - Tổng Tham mưu trưởng Quân đội, và ông Trịnh Văn Quyết, tân Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương.
 
Bà Bùi Thị Minh Hoài đang được giới thiệu để Quốc hội bầu giữ chức chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc.
 
Đấy là chức vụ mà Ủy viên Bộ Chính trị Đỗ Văn Chiến nắm giữ trước khi chuyển qua công tác tại Quốc hội từ ngày 4/11.
 
Đấy cũng là chức vụ mà ông Trần Thanh Mẫn từng đảm nhiệm trước khi trở thành phó chủ tịch Quốc hội và chủ tịch Quốc hội.
 
'Trường hợp đặc biệt'
Chỉ có 8 trong tổng số 16 ủy viên Bộ Chính trị đủ tuổi tái cử, đồng nghĩa với 8 người khác đã quá tuổi.
 
Những ủy viên quá tuổi nếu muốn tái cử phải được Ban Chấp hành cho phép và thuộc diện "trường hợp đặc biệt".
 
Đại hội 12 năm 2016 đã có một "trường hợp đặc biệt" tái cử ủy viên Bộ Chính trị là ông Nguyễn Phú Trọng, nhân vật sau đó tái đắc cử chức vụ tổng bí thư.
 
Năm năm sau đó, tại Đại hội 13, ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục là "trường hợp đặc biệt", nhưng không phải là người duy nhất, vì lúc này còn có thêm một trường hợp khác: ông Nguyễn Xuân Phúc.
 
Trong khi ông Trọng tiếp tục làm tổng bí thư nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp, dù Điều lệ Đảng giới hạn nhiệm kỳ hai lần, ông Nguyễn Xuân Phúc từ vị trí thủ tướng đã chuyển sang làm chủ tịch nước.
 
Cả hai trường hợp đặc biệt này đều phải rời Bộ Chính trị khóa 13 theo hai cách khác nhau.
 
Ông Trọng qua đời vào tháng 7/2024 và người kế nhiệm là ông Tô Lâm, khi đó đang làm chủ tịch nước.
 
Ông Nguyễn Xuân Phúc bị Đảng cho thôi các chức vụ hồi tháng 1/2023, và sau đó chịu kỷ luật cảnh cáo vào tháng 12/2024, và mới nhất là bị cách tất cả chức vụ trong Đảng vào tháng 7/2025, đúng một năm sau ngày ông Nguyễn Phú Trọng mất.
 
Sau khi ông Phúc về hưu, chiếc ghế chủ tịch nước đã có đến ba người ngồi.
 
Đầu tiên là ông Võ Văn Thưởng. Tháng 3/2023, ông Võ Văn Thưởng rời chức thường trực Ban Bí thư để làm chủ tịch nước. Nhưng đến tháng 3/2024, ông phải rời chức vụ này và rồi sau đó bị kỷ luật cách tất cả chức vụ trong Đảng cùng lúc với ông Nguyễn Xuân Phúc.
 
Lúc bấy giờ, thay cho ông Võ Văn Thưởng ở ghế chủ tịch nước là Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an. Ông Tô Lâm được bầu làm tổng bí thư vào ngày 3/8/2024, kiêm nhiệm chức chủ tịch nước cho đến tháng 10 cùng năm.
 
Ông Lương Cường, một đại tướng quân đội, khi đó là thường trực Ban Bí thư, kế nhiệm, trở thành nguyên thủ quốc gia cho đến hiện tại.
 
Ông Tô Lâm và ông Lương Cường cùng sinh năm 1957, theo quy định đều quá tuổi tái cử vào ngày 19/1/2026, thời điểm khai mạc Đại hội 14.
 
Để có thể tái cử để vào ban lãnh đạo mới của nhiệm kỳ khóa 14, những nhân vật như ông Tô Lâm và Lương Cường đều phải được Ban Chấp hành Trung ương đồng ý là các "trường hợp đặc biệt".
 
Ngoài ông Tô Lâm và Lương Cường, sáu ủy viên Bộ Chính trị khác cũng đã có độ tuổi vượt 65.
 
Hai nhân vật cùng sinh năm 1957 khác là Nguyễn Văn Nên và Nguyễn Xuân Thắng.
 
Ông Nguyễn Văn Nên, sinh năm 1957, đã bàn giao chức vụ bí thư Thành ủy TP HCM cho ông Trần Lưu Quang để trở thành thường trực Tiểu ban Văn kiện Đại hội.
 
Thủ tướng Phạm Minh Chính sinh năm 1958, năm nay đã 67 tuổi. Cùng tuổi với ông Chính là ông Phan Đình Trạc - Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Nguyễn Hòa Bình - Phó Thủ tướng Thường trực.
 
Nhân vật còn lại là Đại tướng Phan Văn Giang, sinh vào tháng 10/1960. Đại hội sẽ khai mạc vào ngày 19/1/2026, khi đó tướng Giang đã 65 tuổi 3 tháng.

 

Tân chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương
Khi ông Nguyễn Duy Ngọc được điều về làm Bí thư Thành ủy Hà Nội, chiếc ghế chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương còn để trống.
 
Hội nghị 14 đã bầu ông Trần Sỹ Thanh lên thay vị trí của ông Ngọc để lại.
 
Tân Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Sỹ Thanh, 54 tuổi, quê ở Nghệ An, là ủy viên Trung ương Đảng.
 
Hồi đầu khóa 13, ông Trần Cẩm Tú là người lãnh đạo cơ quan được ví như "thanh bảo kiếm giữ gìn kỷ cương của Đảng" này.
 
Ông Tú sau đó trở thành thường trực Ban Bí thư từ tháng 10/2024 và trao lại chức vụ này cho ông Nguyễn Duy Ngọc từ đầu năm 2025.
 
Tiêu chuẩn của người giữ chức vụ này phải là nhân vật có kinh nghiệm và "đã tham gia Ban Chấp hành Trung ương trọn một nhiệm kỳ trở lên".
 
Tướng Ngọc là một "trường hợp đặc biệt" khi lần đầu được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng trong nhiệm kỳ 13 khi đã quá tuổi 55, và dù chưa đủ tiêu chuẩn làm ủy viên Trung ương Đảng trọn một nhiệm kỳ, ông vẫn được bầu giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương và trở thành Ủy viên Bộ Chính trị.
 
Trước khi về Ủy ban Kiểm tra Trung ương, ông Ngọc giữ chức chánh Văn phòng Trung ương Đảng.
 
Người kế nhiệm ông Ngọc ở Văn phòng Trung ương Đảng là ông Lê Hoài Trung, nhân vật vừa được phê chuẩn làm Bộ trưởng Ngoại giao mới đây.
 
Chánh Văn phòng Trung ương Đảng hiện tại là ông Phạm Gia Túc, Ủy viên Trung ương Đảng.
 
Việc bổ nhiệm các "trường hợp đặc biệt" cho các chức danh lãnh đạo chủ chốt, lãnh đạo cấp cao của Đảng đang có những sự thay đổi trong thời gian qua.
 
Quy định 214 hồi năm 2020 do ông Nguyễn Phú Trọng ký và ban hành chỉ áp dụng "trường hợp đặc biệt" cho 5 vị trí, gồm tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch Quốc hội và thường trực Ban bí thư.
 
Các trường hợp đặc biệt đã được mở rộng đáng kể, áp dụng cho hàng loạt chức danh khác, từ trưởng các ban Đảng, chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, chánh Văn phòng Trung ương Đảng đến giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh…, theo Quy định 365 do Bộ Chính trị ban hành hồi tháng 8/2025.