Vì sao Ukraine lại hoan nghênh bản kế hoạch hòa bình sửa đổi?

 

Vì sao Ukraine lại hoan nghênh 

bản kế hoạch hòa bình sửa đổi?

Tổng thống Mỹ Donald Trump rất muốn đạt được một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine.
 
Kyiv còn muốn hòa bình hơn, nhưng không phải bằng mọi giá.
 
Đó là lý do tại sao khi Mỹ bắt đầu thúc giục Ukraine đồng ý một thỏa thuận trước Lễ Tạ ơn với những điều khoản gần như đầu hàng, Kyiv đã phản ứng lại.
 
Nước này đã nhanh chóng cử các quan chức cấp cao đến các cuộc đàm phán ở Geneva, Thụy Sỹ và suốt cả ngày 23/11, các phóng viên BBC thấy các đoàn quan chức từ Mỹ và Ukraine di chuyển qua lại giữa hai địa điểm chính trên những chiếc limousine màu đen có cửa kính tối màu.
 
Họ đi cùng với các cố vấn an ninh quốc gia từ Đức, Pháp và Anh.
 
Lần duy nhất phóng viên BBC thoáng thấy Andriy Yermak, trưởng đoàn đàm phán từ Kyiv, ông ấy trông rất nghiêm nghị.
 
Không có gì ngạc nhiên: đề xuất ban đầu được đưa lên bàn đàm phán quá lệch về phía các yêu cầu của Nga, đến nỗi các cuộc thảo luận bắt đầu bằng việc Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio phải phủ nhận rằng văn bản này do Điện Kremlin soạn thảo.
 
Nhưng Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng Ukraine cần phải ký nhanh nếu không sẽ phải đối mặt với những hậu quả chưa thể lường trước. Vì vậy, Kyiv buộc phải tham gia.
 
Tối 23/11, Ngoại trưởng Marco Rubio tuyên bố đã có "tiến triển to lớn" trong các cuộc đàm phán, chỉ còn "một vài vấn đề" chưa được giải quyết. Khi được hỏi, ông từ chối cho biết rõ hơn, nói rằng tình hình "nhạy cảm".
 
Tuy nhiên, một tuyên bố chung giữa Ukraine và Mỹ cho biết hiện tại đã có một thỏa thuận hoàn toàn mới, được gọi là "văn bản khung được cập nhật và sửa đổi".
 
Tuy nhiên, tài liệu này vẫn chưa được tiết lộ. Tờ Financial Times dẫn lời một quan chức là Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Sergiy Kyslytsya nói rằng kế hoạch này có 19 điểm mới và "rất ít điểm còn sót lại" từ dự thảo ban đầu.
 
Văn bản mới này có thể bao gồm ít nhất một số sửa đổi do châu Âu đề xuất và được hãng thông tấn Reuters công bố, hướng tới phương án mà Kyiv dễ chấp nhận hơn nhiều.
 
Trong phiên bản mới, quyền phủ quyết tự động đối với việc Ukraine gia nhập NATO bị gạch bỏ - cũng như giới hạn về số lượng binh sĩ cho quân đội nước này.
 
Bản dự thảo nêu rằng sẽ không có lực lượng quân đội phương Tây nào được triển khai lâu dài tại Ukraine, nhưng đó không phải là lệnh cấm hoàn toàn.
 
Và vấn đề nhạy cảm - các vùng lãnh thổ mà binh lính Ukraine đã chiến đấu và hy sinh để bảo vệ trong 11 năm - sẽ không có chuyện trao phần còn lại của khu vực Donbas cho Nga vô điều kiện.
 
Ukraine sẽ tìm cách giành lại các khu vực bị chiếm đóng bằng các biện pháp hoàn toàn ngoại giao. Đây là điều Tổng thống Volodymyr Zelensky trước đây đã chấp nhận.
 
Điều khoản ân xá toàn diện cho tội phạm chiến tranh cũng bị xóa bỏ.
 
Nhưng quan trọng nhất là đề cập đến các bảo đảm an ninh.
 
Nhiều quan chức, bao gồm cả Thủ tướng Anh Keir Starmer, đã nói về việc Ukraine sẽ nhận được bảo vệ tương tự Điều 5 trong Hiến chương NATO, nghĩa là Mỹ chắc chắn sẽ bảo vệ Kyiv nếu Nga xâm lược một lần nữa.
 
Đó là vấn đề then chốt mà Ukraine nói rằng họ không thể nhượng bộ.
 
Vẫn chưa biết có bao nhiêu ý tưởng của châu Âu đã được đưa vào đề xuất mới, nhưng Thủ tướng Đức Friedrich Merz gọi thỏa thuận này là "đã được sửa đổi đáng kể" - theo chiều hướng tích cực.
 
Vậy làm thế nào mà một thỏa thuận thân Nga lại chuyển thành thế này chỉ trong một ngày? Thật khó mà biết chắc, khi có những người theo đường lối cứng rắn của Mỹ như đặc phái viên của Tổng thống Trump, Steve Witkoff, trong phòng họp.
 
Kế hoạch thân Điện Kremlin ban đầu bắt nguồn từ chuyến thăm của chính ông Witkoff gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin vào mùa xuân này, khi ông trở về với những phát biểu gần như lặp lại nguyên xi các luận điểm gây tranh cãi của Nga.
 
Thay vào đó, kế hoạch mới này dường như là điều mà Ukraine - rốt cuộc thì - có thể sẽ đồng ý.
 
Đó hẳn là lý do tại sao ông Trump lại chuyển từ việc chỉ trích các quan chức ở Kyiv, một lần nữa, vì theo ông, họ "không hề biết ơn", sang tuyên bố rằng "điều gì đó tốt đẹp" có thể sắp xảy ra.
 
Nhưng tốt đẹp đến mức nào? Vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy Nga sẵn sàng dừng giao tranh trừ khi bị buộc phải làm vậy.
 
"Putin hiện tự tin hơn nhiều về mặt quân sự", nhà nghiên cứu Tatiana Stanovaya thuộc Trung tâm Carnegie về Nga và Á Âu tin như vậy.
 
Bà Stanovaya chỉ ra những bê bối tham nhũng và khủng hoảng chính trị ở Kyiv, khó khăn trong huy động binh sĩ của Ukraine, và các thắng lợi quân sự của lực lượng Nga trên thực địa – tất cả đang củng cố quyết tâm của Tổng thống Putin.
 
Trong trường hợp tốt nhất, một số người cho rằng yêu cầu đạt được một thỏa thuận của ông Trump đã tạo động lực mới cho các nỗ lực tìm kiếm hòa bình – điều mà người dân Ukraine, dưới làn đạn, vô cùng mong mỏi.
 
Nhưng thật khó để tránh khỏi cảm giác rằng những ngày thực hiện các hoạt động ngoại giao hối hả này chỉ đưa chúng ta trở lại điểm xuất phát.
 
"Lập trường của Nga là, 'chúng tôi đã nêu ra những yêu cầu của mình, vậy các ông có chấp nhận hay không?', bà Stanovaya nói. "'Nếu vậy, chúng tôi sẽ dừng chiến tranh – nếu không, chúng tôi sẽ đợi cho đến khi các ông sẵn sàng.'"

 

Ông Zelensky hoan nghênh các sửa đổi
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã hoan nghênh những thay đổi trong bản kế hoạch hòa bình 28 điểm gây tranh cãi nhằm chấm dứt chiến tranh với Nga.
 
Có vẻ như các đồng minh châu Âu của Ukraine đã đưa ra một phiên bản kế hoạch được sửa đổi sau khi loại bỏ những phần có lợi cho mục tiêu chiến tranh của Nga.
 
"Giờ đây, danh sách các bước cần thiết để chấm dứt chiến tranh có thể trở nên khả thi...", ông Zelensky phát biểu trên Telegram. "Nhiều yếu tố đúng đắn đã được đưa vào."
 
Sau đó, vào sáng sớm 25/11, thị trưởng Kyiv, Vitali Klitschko, cho biết một loạt cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái của Nga đã đánh trúng một tòa nhà chung cư ở thủ đô Ukraine và làm gián đoạn nguồn cung cấp điện nước.
 
Bộ Năng lượng Ukraine cũng xác nhận một "cuộc tấn công tổng lực quy mô lớn của kẻ thù" vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của đất nước.
 
"Các quan chức ngành năng lượng sẽ bắt đầu đánh giá hậu quả và công tác khôi phục ngay khi tình hình an ninh cho phép," bộ này cho biết trong một tuyên bố.
 
Các quan chức Mỹ và Ukraine đã gặp nhau tại Geneva vào hôm 23/11 để thảo luận về kế hoạch do các quan chức Mỹ và Nga soạn thảo hồi tháng 10, vốn làm Kyiv và các đồng minh châu Âu lo ngại.
 
Đại diện Nga đã không tham gia cuộc họp tại Thụy Sĩ.
 
Trong một diễn biến khác, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định rằng chính quyền Trump không thiên vị Nga trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh.
 
"Quan điểm cho rằng Mỹ không tương tác một cách bình đẳng với cả hai bên trong cuộc chiến này để mang lại hòa bình là hoàn toàn sai lầm", bà nói với các phóng viên.
 
Tổng thống Donald Trump "hy vọng và lạc quan" rằng có thể xây dựng được một kế hoạch để chấm dứt chiến tranh, bà Leavitt nói thêm.
 
Sau khi các cuộc đàm phán tại Geneva kết thúc, ông Trump viết trên mạng xã hội rằng "điều gì đó tốt đẹp có thể đang xảy ra" nhưng nói thêm: "Đừng tin cho đến khi bạn tận mắt chứng kiến".
 
Tại Geneva, các cuộc đàm phán bắt đầu với việc Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio phải phủ nhận chuyện kế hoạch 28 điểm do ông Trump ủng hộ là do Điện Kremlin soạn thảo, vì một số nội dung trong đó dường như hướng mạnh đến các yêu cầu lâu nay của Moscow.
 
Tối 24/11, ông Zelensky phát biểu rằng kế hoạch sửa đổi "thực sự là cách tiếp cận đúng đắn".
 
"Những vấn đề nhạy cảm, những điểm tế nhị nhất, tôi sẽ thảo luận với Tổng thống Trump", ông nói thêm, nhưng không cho biết thời điểm cụ thể.
 
Theo một quan chức trong văn phòng của ông Zelensky, kế hoạch 28 điểm bị rò rỉ hôm 21/11 không còn tồn tại nữa.
 
Phát biểu với tờ Financial Times, Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine, Sergiy Kyslytsa, người đã tham dự các cuộc đàm phán cuối tuần tại Geneva, cho biết kế hoạch mới nhất chỉ bao gồm 19 điểm, với một số nội dung nhạy cảm nhất về mặt chính trị, bao gồm cả nhượng bộ lãnh thổ, giờ đây sẽ do chính các nhà lãnh đạo quyết định.
 
Một cuộc họp trực tuyến của "liên minh thiện chí" gồm các đồng minh châu Âu của Ukraine sẽ được tổ chức hôm 25/11, để thảo luận về các diễn biến, Thủ tướng Anh Keir Starmer công bố.
 
Ông nói rằng vẫn còn nhiều việc phải làm để có được một "nền hòa bình công bằng và lâu dài" ở Ukraine.
 
Tại Moscow, trợ lý chính sách đối ngoại của Điện Kremlin, Yuri Ushakov, phát biểu với các báo giới: "Kế hoạch của châu Âu, thoạt nhìn... hoàn toàn không mang tính xây dựng và không hiệu quả với chúng tôi."
 
Trước đó, hôm 24/11, ông Zelensky đã nói rằng "vấn đề chính" vẫn là yêu cầu của ông Putin về việc công nhận hợp pháp những vùng lãnh thổ mà Nga đã chiếm đóng.
 
Những bình luận của ông Trump, trong đó ám chỉ rằng Ukraine có thời hạn đến ngày 27/11 để chấp nhận thỏa thuận hoặc có nguy cơ mất sự ủng hộ của Mỹ, đã tạo ra cảm giác cấp bách trên khắp châu Âu vào hôm 21/11, khiến cuộc đàm phán giữa Ukraine và Mỹ được tổ chức gấp rút.
 
Các đề xuất phản đối - được cho là do Anh, Pháp và Đức soạn thảo - loại trừ mọi công nhận các vùng do Nga kiểm soát, nâng quy mô quân đội mà Ukraine được phép duy trì và để ngỏ cánh cửa cho Ukraine gia nhập NATO.
 
Nga kiên quyết yêu cầu Ukraine rút quân hoàn toàn khỏi toàn bộ khu vực Donbass phía đông, bao gồm các khu vực Donetsk và Luhansk. Nga cũng kiểm soát bán đảo Crimea và phần lớn hai khu vực khác là Kherson và Zaporizhzhia.
 
Hàng chục ngàn binh lính và hàng ngàn thường dân đã thiệt mạng hoặc bị thương, và hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu gần bốn năm trước.