'Thổi' sản phẩm thông thường thành thuốc

 

'Thổi' sản phẩm thông thường thành thuốc

Khi mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, TikTok, Facebook và YouTube trở thành mảnh đất màu mỡ cho các hình thức quảng cáo. Mặt trái là nhiều người nổi tiếng, TikToker… lợi dụng sự tin tưởng của người hâm mộ để quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng và thuốc một cách vô tội vạ, có thể gây ra hậu quả đáng lo ngại.
 
Vụ lùm xùm mới đây về quảng cáo "kẹo rau củ" của Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs và hoa hậu Thùy Tiên đã cho thấy thực trạng nhiều người nổi tiếng tận dụng sức ảnh hưởng của mình để "thần thánh hóa", thổi phồng công dụng của các loại thực phẩm, thực phẩm chức năng. Cũng không loại trừ trường hợp người nổi tiếng vì thiếu kiến thức chuyên môn nên tin tưởng hoàn toàn vào các công ty và nhận lời quảng cáo sản phẩm...

 

Kẹo được quảng cáo như thuốc
Trong một phiên live bán hàng, nữ diễn viên khá nổi tiếng có biệt danh là S. quảng cáo viên nhai bổ sung vitamin C của nhãn hàng W., rằng: "Cái viên vitamin C trong này tương đương với 3,5 quả chanh và tương đương 1,3 kg táo. Nó cô đặc tinh túy vitamin C trong này, thay vì mọi người phải ăn 1,3 kg táo thì nhai một viên này thôi, đủ bổ sung vitamin C cần thiết trong một ngày".
 
Cũng với loại viên nhai bổ sung vitamin này, trong link bán hàng của nhãn hàng W., ca sĩ D.D cầm lọ viên nhai và quảng cáo một viên có chứa đủ lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể, với các công dụng tăng cường sức đề kháng, giảm căng thẳng mệt mỏi, duy trì năng lượng suốt cả một ngày dài… Sản phẩm còn được nhiều TikToker có hàng triệu follow khác ra sức quảng bá. Hiện viên nhai đang được bán với giá 48.000 đồng/60 viên.
 
Ngoài ra, trên TikTok hiện nay còn có nhiều loại kẹo, viên nhai khác đang được quảng cáo "lố" thành phần, công dụng, hệt như dược phẩm và thực phẩm chức năng. Chẳng hạn một kênh TikTok tên "Review nghiêm túc" quảng cáo viên kẹo bổ sung lutein với 2 loại kẹo dẻo và kẹo ngậm có công dụng bổ mắt, tốt cho việc bảo vệ mắt, chống lại ánh sáng xanh của màn hình điện tử… Kẹo dẻo được bán với giá 135.000 đồng và kẹo ngậm có giá 84.000 đồng (cùng cho 60 viên). Đặc biệt, loại kẹo này cũng từng được Hằng Du Mục quảng cáo rằng mỗi viên tương đương 6 kg việt quất.
 
"Đối với mắt nào đã cận rồi thì sử dụng hai cái này vô thì sẽ hỗ trợ hạn chế tăng độ theo thời gian. Điểm thứ hai nữa là nó giúp cho mọi người phòng chống cận, hỗ trợ bớt đi vấn đề nhức mỏi cho mắt. Mắt của mọi người hay lem nhem, mờ mờ thì sử dụng nó giúp cho mắt của mình sáng sủa hơn. Mắt bị đục thủy tinh thể thì sử dụng nó nhá", Hằng Du Mục quảng cáo trong livestream.
 
Nhiều loại kẹo khác cũng đang được bán, quảng cáo rầm rộ trên TikTok, Facebook với các công dụng như trắng da, cải thiện móng tóc, hỗ trợ chức năng nhận thức, trí nhớ, tốc độ tư duy… Đơn cử như kẹo dẻo glutathione của hãng B. được một TikToker tên J.T.T.P quảng cáo giúp mờ thâm tàn nhang, móng chắc khỏe, làm trắng sáng da mờ vết mụn và giúp mọc tóc, bổ sung protein… TikToker này thậm chí nói loại kẹo này là thực phẩm chức năng. Sản phẩm được đặt bán với giá 37.000 đồng cho kẹo dẻo thường và 135.600 đồng/hộp cho phiên bản nâng cấp giàu glutathione và collagen.

 

Đáng lo khi người nổi tiếng quảng cáo bất chấp
Trao đổi với PV Báo Thanh Niên, PGS-TS Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết việc người nổi tiếng tham gia quảng cáo là điều phổ biến, không chỉ ở VN mà trên toàn thế giới, và đó là một nghề chính đáng. Tuy nhiên, theo bà, khi quảng cáo các mặt hàng liên quan đến sức khỏe như thực phẩm chức năng hay thuốc, cần phải hết sức thận trọng. Điều đáng lo ngại là nhiều người nổi tiếng quảng cáo bất chấp rủi ro, thổi phồng công dụng sản phẩm một cách quá lố, khiến chúng được miêu tả như "thần dược", vượt xa cả thuốc chữa bệnh. Tình trạng này không chỉ gây hiểu lầm cho người tiêu dùng mà còn thể hiện sự thiếu trách nhiệm của người nổi tiếng.
 
"Người nổi tiếng có thể giỏi trong lĩnh vực của họ, như ca hát, diễn xuất hay thể thao..., nhưng họ không có chuyên môn về y tế. Vì vậy, việc họ đưa ra những lời khuyên về thuốc hay thực phẩm chức năng là không đáng tin cậy. Bộ Y tế cũng cấm cán bộ y tế tham gia quảng cáo các sản phẩm", bà Lan nói.
 
Bà Lan cũng cho rằng người nổi tiếng cần phải phân biệt giữa các loại sản phẩm quảng cáo. Đối với sản phẩm thông thường quần áo, giày dép… nếu có thông tin sai thì gây ảnh hưởng ít nhưng với các mặt hàng thực phẩm chức năng và thuốc, việc quảng cáo cần phải có lương tâm và trách nhiệm, vì chúng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân.
 
Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM nhấn mạnh thực phẩm chức năng không thể thay thế thuốc chữa bệnh mà chỉ có tác dụng hỗ trợ, bổ sung dinh dưỡng. Bên cạnh đó, việc sử dụng thực phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng thay thế hoàn toàn cho các sản phẩm tự nhiên như rau củ quả là không hợp lý, vì cơ thể cần hấp thụ chất dinh dưỡng một cách tự nhiên.
 
Theo bà Lan, vụ "kẹo rau củ" gây tranh cãi gần đây thực chất chỉ là thực phẩm thông thường, nhưng được quảng cáo quá "lố". Vấn đề không nằm ở chất lượng sản phẩm mà ở việc thổi phồng công dụng. Vì vậy, cần có những chế tài nghiêm khắc hơn đối với các vi phạm quảng cáo, đặc biệt là với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Chế tài này không chỉ áp dụng đối với các công ty sản xuất và phân phối sản phẩm mà còn cả các kênh truyền thông, phương tiện quảng cáo và người nổi tiếng tham gia quảng cáo.
 
"Người nổi tiếng quảng cáo cần phải có hội quản lý, đưa ra tiêu chí đạo đức và cam kết hoạt động. Cần có chế tài nghiêm khắc hơn cho cả công ty sản xuất và người quảng cáo nếu sai sự thật", PGS-TS Phạm Khánh Phong Lan nói. Theo bà, người nổi tiếng phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung quảng cáo mà họ đưa ra, không thể tùy tiện phát ngôn trên mạng xã hội. Nếu vi phạm, họ cần bị xử phạt bằng tiền, hoặc thậm chí bị cấm hành nghề trong thời gian quy định. Điều này sẽ khiến các nhãn hàng khác e ngại và không dám thuê họ quảng cáo "lố" nữa.
 
Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cũng khuyến cáo người dân cần tỉnh táo khi mua thực phẩm và thực phẩm chức năng. Giá của thực phẩm chức năng không được kiểm soát như thuốc, nên có thể bị bán với giá cao. Nhiều người tiêu dùng lại có tâm lý "càng đắt càng tốt", dẫn đến mua phải những sản phẩm không tương xứng với giá tiền.

======================================================
Khác nhau giữa "tự công bố" và "công bố"
Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh sự khác biệt giữa "tự công bố" và "công bố" sản phẩm, đặc biệt là với thực phẩm chức năng. Theo đó, thực phẩm chức năng phải được "công bố", tức là phải nộp hồ sơ lên cơ quan chức năng thẩm định và được chấp thuận trước khi sản xuất, phân phối. Ngược lại, thực phẩm thông thường như kẹo chỉ cần "tự công bố", nghĩa là nộp hồ sơ thông báo và có thể sản xuất ngay, cơ quan chức năng sẽ hậu kiểm.
=======================================================
Liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ Kera bị tố quảng cáo "lố" của Công ty CP Tập đoàn Chị Em Rọt, ngày 14.3, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết đã lấy mẫu để kiểm nghiệm; khi nào có kết quả sẽ thông tin cho báo chí.
Cùng ngày, đại diện Công ty CP Tập đoàn Chị Em Rọt gồm Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và ông Nguyễn Tuấn Linh (Tổng giám đốc công ty) lên tiếng xin lỗi người dùng và công chúng vì "sử dụng thuật ngữ chưa đúng dẫn đến sai sót, sai lệch".