TÌNH SỬ HUYỀN TRÂN-[Toàn truyện]

TÌNH SỬ HUYỀN TRÂN

[Truyện thơ]
1.

CÀNH VÀNG LÁ NGỌC

Huyền Trân vốn cành vàng lá ngọc

Con vua Trần tên gốc Nhân Tông
Mẹ là gái trưởng Đại vương[1]
Con dòng của giống thuộc vương giả nòi.

Nàng sinh năm Một hai tám tám[1288]

Giữa điện vàng  ngọc khảm Trần gia
Giỏi học vấn, trội thi ca

Là thân công chúa lại đa cảm tình.

Ngời dung mạo hoa xinh nét mặt
Giọng oanh vàng khẽ cất líu lo

Hát ca múa vẽ xôm trò

Sắc tài nhường ấy lại nho nhã người.

Trong cung cấm nào lơi việc học

Chẳng bao giờ “trong bộc, trên dâu”

Lập thân hiếu nghĩa làm đầu

Thờ cha, kính mẹ vẹn bầu bạn lân…

 [1]Trần Hưng Đạo Đại vương

2.

TRẦN KHẮC CHUNG

Trần Khắc Chung vốn thân họ Đỗ

Người thông minh, ứng phó lẹ nhanh
Lại thêm gan dạ xông thành

Hiểm nguy chẳng ngán, cộng ranh mãnh nhiều…

Khi chọn sứ trước triều xin bước

Nhờ công này đã được làm to

Vốn từng thông đạt hiền nho
Có công hầu hạ lẫn phò tá vua.

Sau chiến trận, Nguyên thua phải rút

Luận công đầu, kết cuộc Chung lên

Chức danh Thủ tướng vang rền

Người khen cũng lắm, kẻ rên rỉ nhiều.

Công lớn nhất là liều cứu mạng
Giúp Huyền Trân thoát nạn đất Chiêm
Sử ghi còn lắm tỵ hiềm

Thật hư khó biết việc nghiêm trọng này…

3.

THANH MAI TRÚC MÃ

Nghe đồn rằng, Chung say công chúa

Ngay khi còn thuộc lứa tráng niên

Vào ra tỏ vẻ ngoan hiền

Lấy lòng quân trưởng, vốn thiên bẩm chàng.

Lập công trội cho nàng chú ý

Được vua thương nên ỷ lại nhiều

Lắm khi hoa bướm bồng phiêu

Làm cho công chúa cũng liêu xiêu lòng.

Hầu hạ vua vào cung cũng dễ

Nên đôi tình chẳng nệ nắng mưa

Hình như khớp ái tim vừa

Thời gian hò hẹn chẳng thưa thớt nào…

Rồi bỗng dưng đảo chao duyên nợ

Cha gả nàng vào chỗ ngoài biên

Từ nay cách trở trăm miền

Vì lo nghĩa lớn đành biền biệt nhau…

4.

CHẾ MÂN

Chế Mân đã dẫn đầu Chiêm quốc
Chống Nguyên-Mông, giữ gốc quốc gia

Thắng trận, nối nghiệp vua cha

Huy hoàng, rực rỡ lộng ca khúc đời.

Trần Nhân Tông ướm lời gả cưới
Vì xét rằng trên dưới đều sung

Xứng danh một đấng anh hùng

Vì dân, vì nước chí nung nấu tràn.

Mấy tháng trời vua Trần dò xét

Thấy yên lòng đẹp nết vua Chiêm

Cầu hôn qua lại trang nghiêm
Những mong rước sớm để chiêm ngưỡng hoài.

Của hồi môn châu ngoài biên viễn

Đất hai vùng khẩn nguyện dâng trao

Rí, Ô Đại Việt thêm vào

Huyền Trân lên kiệu, tâm dào dạt vương…

5.

VƯƠNG HẬU CHIÊM QUỐC

Đám cưới lớn, dân thường nghỉ việc

Suốt bảy ngày yến tiệc linh đình

Chế Mân đón rước tận tình

Ra tận bờ biển với linh vật thờ.

Áo bào trắng, quần bo cũng trắng

Khoác giáp ngoài, hia thắng đầu voi

Vỏ kiếm vàng, chuôi ngà voi

Ngực thắt đai ngọc, mũ ngời ngợi sang…

Trong hoa cưới cùng chàng sánh bước

Nở nụ cười khắp trước thần dân

Chiêm Thành ngưỡng mộ Huyền Trân

Trai tài gái sắc thỏa ân ái nguyền.

Giữa triều đình vua tuyên chức phận

Phong cho làm vương hậu Chiêm bang

Từ nay Chiêm-Việt chung sàng

Một thiên tình sử đẫm bàng bạc thơ…

6.

KHÚC ĐOẠN TRƯỜNG

Mười một tháng ai ngờ đứt đoạn

Chế Mân chàng gặp nạn từ không

Huyền Trân góa phụ mất chồng

Mới Hai mấy tuổi đã mông quạnh tình.

Thật tiếc cho quế xinh héo rụi

Tại ông trời xui rủi nhiều phen

Từ nay bặt trống, vắng kèn

Phòng loan quạnh quẽ đẫm đen nghịt sầu.

Nào đã hết, bụng bầu con dại

Trứng nước này nàng phải làm sao

Lệ tràn trách mãi trời cao

Làm cho duyên phận chịu lao đao đời.

Theo tục lệ, làm người thiêu hỏa

Cùng Chế Mân hồn tỏa về thiên

Hồng nhan bạc phận chung thuyền

Chết theo chồng cũ, đủ uyên ương này…

7.

MƯU GIẢI CỨU CỦA KHẮC CHUNG

Đai Việt thấy thảm thay vóc trẻ

Lệnh cho người bất kể cứu ra

Khắc Chung tình nguyện vượt hà

Quyết đem công chúa khỏi sa sẩy về.

Liền kiếm một gái quê rất đẹp

Giống y nàng, khép nép hồng nhan

Lựa thời lập thế sẵn toan:

“Thay kèo, đổi cột” khéo hoàn thiện mưu.

Bèn dụ khị phân ưu mép biển

Thừa cơ làm giặc hiểm nổi lên
Tráo người, giục ngựa phi liền

Đưa về thuyền sẵn, tưởng phiền não lui.

Nào có hay, thật xui tận mạng

Vừa cứu này cũng chẳng Huyền Trân

Người Chiêm tráo giả khi cần

Khắc Chung tức giận, đao phân thây nàng.

8.

MƯU GIẢI CỨU CỦA CHẾ MÂN

Dọc cũng dở. mà ngang cũng tệ

Khắc Chung sầu chẳng thể làm chi

Bỗng nghe trước trướng rẩm rì

Một đoàn người ngựa thoắt di động vào.

Vừa thấy mặt bỗng gào to tiếng

Kìa Huyền Trân! hiển hiện thịt xương

Oanh vàng, dáng ngọc đế vương
Đích là người thật, dậy thương cảm lòng.

Bèn hỏi chuyện, sao không tử hỏa
Nhờ Chế Mân chẳng đọa giàn thiêu

Tráo người, giống kiểu Chung mà

Chờ khi vắng vẻ vượt qua mặt thành.

Ôi, tình yêu lá cành diễm tuyệt

Cả hai chàng tuấn kiệt chở che

Dùng mưu thoát cảnh tan bè

Người nay đọc lại thấy hê hả cùng.

9.

NỐI KHÚC TÌNH XƯA

Phút hạnh ngộ, trùng phùng tha thiết

Nước mắt trào, da diết niềm thương

Giục nhau hãy vội lên đường

Ra ngoài cấm địa sẽ tương hợp tình.

Giữa biển trời, nước xanh mây trắng

Đôi nhân tình ngước lặng nhìn nhau

Thời gian dù có thay màu

Tình yêu vẫn thế, vẫn đau đáu nguyền.

Trời giông gió đưa thuyền cập đảo

Tạm lên bờ qua bão rồi đi

Lửa-Rơm bén ngậy xuân thì

Cùng làm dân giả đẫm thi họa bừng.

Thoáng chốc đã gần lưng năm trọn

Dẫu tiên thần vẫn muốn về quê

Trời yên biển lặng dong bè

Thăng Long trở lại dậy bề bộn tim…

10.

NƯƠNG VÀO CỬA PHẬT

Tuy thoát khỏi cảnh dìm bể lửa

Nhưng ngoại giao lần lữa nào êm
Vua cha khuyên nhủ trước thềm
Quy y nẻo Phật hẳn êm ả đời.

Một lần nữa vâng lời cha nhắc

Chùa Vũ Ninh, Kinh Bắc nhập tu[2]

Hương Tràng Thích Nữ trầm tư

Nâu sồng, dưa muối ước thư thả lòng.

Sau khi tịch, được phong tước hiệu

Qua mỗi đời. linh diệu hằng thêm

Lắm nơi dựng tượng, am thiền

Nhất là Quảng Trị, Thừa Thiên rất nhiều.

Ngay tại Huế, nhiễu điều phủ điện

Cúng tế ngày Mổng Chín, tháng Giêng
Hai châu Thuận Hóa chung miền

Huyền Trân một gái mà thuyên chuyển về…

HANSY

 [2] tỉnh Bắc Ninh

Ghi chú:
Huyền Trân công chúa [玄珍公主] sinh năm 1288, con của vua Trần Nhân Tông.

Năm 1306, Huyền Trân công chúa được gả cho Quốc vương Chiêm Thành là Chế Mân [Jaya Sinhavarman III] để đổi lấy hai châu Ô, Lý [từ đèo Hải Vân, Thừa Thiên - Huế đến phía bắc Quảng Trị ngày nay].

Một năm sau, Chế Mân chết, Huyền Trân công chúa được vua Trần Anh Tông sai Trần Khắc Chung cướp về, sau đó xuất gia.
Bà mất ngày Mồng 9 tháng Giêng năm 1340