Kỳ 77 - HỒ QUÝ LY SAI GIÁN ĐIỆP HẠ ĐÔC QUAN LẠI NHÀ MINH
Kỳ 77
-------
-------
HỒ QUÝ LY SAI
GIÁN ĐIỆP
HẠ ĐỘC QUAN LẠI NHÀ MINH
Kể từ khi Minh Thành Tổ Chu Đệ lên ngôi, quan hệ giữa nước Đại Ngu và
nước Minh càng xấu đi nghiêm trọng. Nhà Hồ tỏ ra là một triều đại sẵn sàng chiến
đấu trước quân Minh. Ở phía bên kia, Chu Đệ là một vị vua hiếu chiến hơn hẳn
cha mình. Chu Đệ liên tiếp sai sứ sang Đại Ngu đòi cống voi, tặng vật, cống người,
hạch hỏi đủ điều để kiếm cớ động binh. Áp lực ngoại giao từ phía nước Minh tăng
dần theo thời gian.
Cùng với việc sai sứ sang Đại Ngu gây sự, Minh triều còn cử người sang
mua chuộc dân chúng trong nước ta làm nội ứng cho chúng. Bọn hoạn quan gốc Việt
gồm Nguyễn Toán, Nguyễn Tông Đạo, Ngô Tín mượn cớ đi sứ và thăm hỏi thân thuộc,
ngầm hẹn ước với người trong dòng tộc mình rằng khi nào quân Minh sang thì treo
cờ vàng, viết chữ trên cờ làm ám hiệu, sẽ không bị giết hại. Triều đình nhà Hồ
phát giác được việc này, thân thuộc của đám hoạn quan đều bị giết cả. Đấy là xử
theo luật lệ hà khắc thời phong kiến. Một người có tội, cả họ bị vạ lây.
Đến năm 1404, Minh triều sai sứ sang nước ta đòi cặp voi một đen một trắng.
Vốn trước đó nước Chiêm Thành cống cặp voi đó cho nước Đại Ngu để xin hoãn
binh. Sau vì căm tức, Chiêm Thành lại sai sứ sang tâu với vua Minh rằng bị họ Hồ
lấn đất, lấy mất voi mà Chiêm Thành định cống cho nước Minh. Đến khi sứ Minh
sang đòi, triều đình nhà Hồ phải đem cặp voi giao cho nước Minh để yên chuyện.
Nhưng chẳng được bao lâu thì nước Minh lại phái Hành nhân Lý Kỳ sang khiêu
khích. Lý Kỳ sang nước ta hành sự rất ngang ngược, đánh đập người trong đoàn hộ
tống hắn đến kinh đô, bắt phải đi nhanh không kể lịch trình đã định.
Lý Kỳ đến kinh đô, hạch hỏi triều đình nhà Hồ về việc cướp ngôi nhà Trần,
việc đánh Chiêm Thành và việc lấn đất ngoài biên. Những việc này là do tên Trần
Thiêm Bình, một phản tặc lưu vong đã khai báo với vua Minh, cộng thêm một số
thông tin thêm thắt sai lệch hòng thuyết phục quân Minh sang đánh nước ta, để
Thiêm Bình có thể nhân đó là lên làm vua. Nhà Hồ phải vất vả biện luận. Lý Kỳ ở
công quán còn quan sát hình thế kinh đô, ý muốn do thám sự tình nước ta. Hồ Quý
Ly liệu việc chậm, đến khi Lý Kỳ trên đường về mới sai quân đuổi theo giết đi để
tránh tiết lộ những việc cơ mật nhưng Lý Kỳ đã về nước trước khi quân truy sát
của nhà Hồ đuổi kịp.
Lý Kỳ về tâu với Chu Đệ rằng vua nhà Hồ xưng đế và làm thơ có lời xúc
phạm vua Minh.Minh triều lấy đó làm cớ tuyên truyền trong nước về việc cần thiết
phải tấn công Đại Ngu. Nguyên thời bấy giờ vua của các đế chế Trung Hoa vẫn tự
cho rằng mình là vua duy nhất được quyền xưng đế, các vua nước khác chỉ được
phép xưng vương. Tuy nhiên, các đời vua nước ta kể từ thời vua Đinh Tiên Hoàng
trở về sau đều xưng đế, dù rằng trên phương diện ngoại giao với láng giềng
phương bắc chỉ xưng vương.
Lẽ ra đây cũng chỉ là việc thường mà các đời vua hai nước đều ngầm hiểu
và phương bắc vẫn phải làm lơ. Nhưng vì đây là lúc Minh Thành Tổ Chu Đệ muốn động
binh đao, nên mọi việc đều có thể quy tội cho nước ta. Xuyên suốt mấy năm liền,
việc chuẩn bị thôn tính nước Đại Ngu đã được Minh triều thực hiện bài bản, từ
việc kiểm binh chọn tướng đến việc cử người sang làm nội ứng phá hoại Đại Ngu từ
bên trong. Trong quá trình chuẩn bị, việc ngoại giao vẫn được tiến hành nhằm
gây chia rẽ nội bộ và tìm một cái cớ thật “chính danh” cho cuộc xâm lược.
Năm 1405, nhân có viên thổ quan châu Tư Minh là Hoàng Quảng Thành tâu
lên rằng đất Lộc Châu (Lộc Bình, Lạng Sơn ngày nay) của nước Đại Ngu vốn là đất
cũ thuộc Tư Minh, vua Minh sai sứ sang Đại Ngu đòi đất Lộc Châu. Do đời trước
biên giới co duỗi tùy theo thời thế, khi nhà Trần thịnh, nhà Nguyên suy thì
biên giới nước ta lấn sang phía bắc. Nay nhà Minh thịnh nên muốn lấn đất xuống
nam, cũng là kiếm cớ gây hấn. Thượng hoàng Hồ Quý Ly sau khi cân nhắc mới sai
Hành khiển Hoàng Hối Khanh làm Cát địa sứ đi lên biên giới cùng quan lại nước
Minh khảo sát, trả lại một số đất đai mà đời trước nước ta đã lấn. Hoàng Hối
Khanh nhận lệnh nhưng làm việc tắc trách, một lúc cắt 59 thôn trả cho nước
Minh.
Khi về triều, Thượng hoàng Hồ Quý Ly biết được nổi giận lôi đình, không
tiếc lời chửi bới nhục mạ Hoàng Hối Khanh. Hồ Quý Ly lại sai gián điệp người
dân tộc thiểu số ở các thôn vừa cắt đánh thuộc độc giết chết hết những thổ quan
mà nước Minh sắp đặt. Trên thực tế, nước Đại Ngu giữ được người của mình kiểm
soát các vùng lãnh thổ mới cắt nhượng cho nước Minh.
Dù rằng nhà Hồ biết trước chiến tranh gần như không thể tránh khỏi, việc
chuẩn bị chống giặc đã khẩn trương nhưng trong năm 1405, vua Hồ Hán Thương vẫn
mong níu kéo chút hy vọng về hòa bình. Hình bộ lang trung Phạm Canh được vua cử
làm chánh sứ, cùng Thông phán Lưu Quang Đình làm phó sứ đem tặng vật sang nước
Minh làm thuyết khách, mong dập được họa binh đạo. Tuy nhiên, chuyến đi này đã
không có tác dụng. Vua Minh vẫn muốn đánh Đại Ngu, cho giữ Phạm Canh ở lại, chỉ
thả Quang Đình về nước.
Việc ngoại giao giữa nước Đại Ngu và nước Minh có thể nói là đã không
thể đàm phán được kể từ sự kiện trên. Từ năm 1406, hai nước đã bắt đầu dùng
gươm đao để nói chuyện. Vua Minh lên kế hoạch dùng Trần Thiêm Bình làm vua bù
nhìn, cho quân hộ tống hắn về nước để thay thế vua nhà Hồ. Minh triều hy vọng rằng
dưới chiêu bài khôi phục lại nhà Trần, chúng sẽ có thể dễ dàng chiêu dụ được
nhân dân trong nước ta quay mũi giáo hướng về triều đình họ Hồ, qua đó mà chỉ
dùng ít quân binh cũng có thể thôn tính được nước Đại Ngu. Tuy nhiên, mọi chuyện
sẽ không đơn giản như toan tính của giặc.
Nhận xét
Đăng nhận xét