XANH VÀNG ĐỎ TÍA

XANH VÀNG ĐỎ TÍA

Tết Nguyên Đán. Ở kinh thành, nhà nào nhà nầy đều treo đèn kết hoa và dán đầy những câu đối lòe loẹt để mừng xuân.

Tối ba mươi, vua Lê Thánh Tông giả làm người học trò,đi chơi xem các câu đối ở phố phường . Chợt qua cửa nhà một người đàn bà làm nghề thợ nhuộm, thấy không có câu đối, nhà vua lấy làm lạ ghé vào hỏi. Người đàn bà bảo là góa chồng, con trai đi học xa; nhà vua liền bảo lấy giấy bút và viết hộ một đôi câu đối như sau :天下青黄偕我手 朝中朱紫総吾家 

Thiên hạ thanh hoàng giai ngã thủ,
Triều trung chu tử tổng ngô gia. (1) 
Dịch: Xanh vàng thiên hạ đều tay tớ,
Đỏ tía triều đình bỡi cửa ta.

Mấy ngày sau, ông thượng thư họ Lương (2) đi chầu qua nhà thợ nhuộm thấy câu đối có khẩu khí như vậy thì hoảng hốt vô cùng. Vào triều, ông ta vội vã tâu ngay với vua rằng nhà nọ có ý muốn làm bá chủ thiên hạ, cần phải cho người dò xét.

Lê Thánh Tông nghe xong, phì cười và nhận câu đối đó là do chính tay mình viết hộ, làm cho ông thượng họ Lương bị một phen tưng hửng.

Nhưng rồi, để bù vào sự bẻ bàng ấy, khi về nhà , ông thượng họ Lương nghĩ rằng nhà thợ nhuộm mà lại được thiên tử ngự giá đến nhà, chắc con cháu sau này sẽ giàu sang rất mực,bèn đem ngay con gái mình gả cho con trai nhà thợ nhuộm.

[st]
---------------
Chú thích:(1) Có sách ghi tác giả 2 câu đối này là vua Thiệu Trị và hơi khác:
Thiên địa huyền hoàng đô ngã thủ
Triều đình chu tử tổng ngô môn.
(Đen trời, vàng đất nhờ tay mỗ,
Mũ tía, xiêm điều chật cửa ta.)
(2) Có lẽ là Lương Thế Vinh, người Vụ Bản, Nam Định, đỗ trạng nguyên
đời Quang Thuận (1463).