LỜI THẲNG KHÓ NGHE
LỜI THẲNG KHÓ NGHE
“Trung ngôn nghịch nhĩ” là câu
nói xuất ra từ “Sử Ký. Lưu Hầu thế gia”. Nguyên văn của câu nói
là: “Trung ngôn nghịch nhĩ lợi vu hành, độc ( lương ) dược khổ khẩu lợi vu
bệnh”, nghĩa là lời nói ngay thẳng khó nghe nhưng có lợi cho hành động, thuốc tốt
tuy đắng nhưng có lợi cho trị bệnh.
Câu chuyện thành ngữ này như
sau: Năm 207 TCN, sau khi Lưu Bang dẫn đại quân đến Hàm Dương, chiếm được
cung nhà Tần liền tiến vào xem xét. Vừa thấy cung thất nguy nga tráng lệ với
vô số vàng bạc châu báu, Lưu Bang đã vô cùng kinh ngạc, hoa mắt vì chưa
bao giờ chứng kiến cảnh tượng như vậy. Mỗi bước đi, lại có rất nhiều cung
tần mỹ nữ xinh đẹp hướng đến ông ta mà quỳ lạy. Lưu Bang
càng xem xét càng thấy hào hứng, mới lạ, hứng thú càng lúc càng cao hơn.
Sống kiếp người lánh nạn ở nơi
thôn dã phần lớn quãng đời trưởng thành, Lưu Bang đã bị choáng ngợp bởi sự xa
hoa của cung điện và vô số cung tần mỹ nữ nơi đây.
Ông quyết định ở lại cung điện để
được trải nghiệm cuộc sống của Tần Vương trong vài ngày trước khi trở về
Bá Thượng nơi các binh sĩ của ông đang chờ đợi.
Thuộc cấp Phàn Khoái của
Lưu Bang biết được ý định ông muốn ở lại cung điện, liền hỏi: “Liệu bệ hạ
muốn được cả thiên hạ hay chỉ muốn làm người giàu sang phú quý?”
Lưu Bang trả lời: “Ta đương
nhiên là muốn được cả thiên hạ!”
Phàn Khoái chân thành nói với
Lưu Bang rằng: “Tâu bệ hạ, Ngài thấy trong cung có vô số châu báu và hàng
nghìn mỹ nữ. Tất cả những thứ này chính là điều đã làm nhà Tần diệt vong.
Thần mong bệ hạ lập tức trở về doanh trại, ngàn vạn lần không nên ở lại nơi đây.”
Lưu Bang nghe những lời khuyên
can này của Phàn Khoái thì cho là không đúng. Ông bỏ ngoài tai những lời
can gián của Phàn Khoái và khăng khăng ở lại trong cung.
Sau khi mưu sĩ Trương Lương biết
được chuyện này đã thưa với Lưu Bang: “Tần Vương vô đạo, sống xa hoa hủ bại,
dân chúng tạo phản lật đổ ông ta bệ hại mới có thể vào đây. Ngài vì thiên
hạ mà diệt trừ bạo quân hại dân, lẽ ra nên cần cù tiết kiệm. Bây giờ vừa
vào đến đất Tần đã muốn hưởng thụ. Tục ngữ nói: ‘Lời nói
ngay thẳng chính trực thường không dễ nghe nhưng có lợi cho hành động, thuốc tốt
tuy có vị đắng, nhưng chữa được bệnh.’ Thỉnh Bệ hạ nghe theo lời khuyên chân
thành của Phàn Khoái.”
Lưu Bang nghe xong những lời
khuyên này đã tỉnh ngộ, lập tức hạ lệnh cho đại quân đóng cửa
cung điện, trở về Bá Thượng.
Con người trong quá trình sinh
ra và lớn lên, bởi vì chịu ảnh hưởng rất nhiều từ những yếu tố bên ngoài
nên trong tư tưởng sẽ sản sinh ra rất nhiều loại quan niệm. Những lời nói phù hợp
với quan niệm của mình thì thường vui vẻ tiếp nhận còn những lời nói không phù
hợp với quan niệm của mình thì lại cực lực bài xích, có tiếp nhận cũng là miễn
cưỡng.
Nhưng lời nói thật, chân thành
và ngay thẳng tuy khó nghe nhưng lại có lợi cho hành động. Học được
cách lắng nghe ý kiến bất đồng và lời khuyên của người khác sẽ đem lại
lợi ích rất lớn cho bản thân chúng ta. Bậc trí giả xưa nay đều có thể tiếp
nhận được cả những ý kiến bất đồng với mình.
An Hòa
Nhận xét
Đăng nhận xét