Truyền thông châu Á : Khủng hoảng Trump – Zelensky, bài học dành cho đồng minh và kẻ thù

 

Truyền thông châu Á : 

Khủng hoảng Trump – Zelensky, bài học dành cho đồng minh và kẻ thù

Màn công kích công khai của tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm vào đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky tại phòng Bầu dục ở Nhà Trắng cũng được truyền thông châu Á bình luận rộng rãi. Đặc biệt theo Trung Quốc, sự việc cho thấy vị thế khó xử của các nước đồng minh của Mỹ, vì tội « đã quá dựa dẫm vào cường quốc hàng đầu thế giới để bảo đảm an ninh » cho mình.
 
RFI Tiếng Việt xin điểm lại một số nhận định trên một số kênh truyền thông Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản và Singapore.
**********
 
Đài Loan : Trao đổi giữa Trump – Zelensky cần được theo dõi cẩn thận
Chính phủ Đài Bắc và các kênh truyền thông chính thức cho đến hôm nay, 03/03/2025, vẫn im lặng, không có lời bình nào ngoài việc dẫn nguồn tin Reuters để tường thuật lại màn công kích gay gắt giữa Trump, JD. Vance và Zelensky.
 
Tuy nhiên, New Bloom, một trang tạp chí trực tuyến có góc nhìn cấp tiến về Đài Loan và Châu Á – Thái Bình Dương, được một nhóm sinh viên và nhà hoạt động sau phong trào Hoa Hướng Dương năm 2014 thành lập, có bài nhận định đề tựa « Cuộc trao đổi giữa Trump và Zelensky nên được theo dõi kỹ lưỡng tại Đài Loan », đặc biệt là trong cách Hoa Kỳ bảo đảm an ninh cho đảo.
 
Người dân Đài Loan ý thức rằng ông Trump sẽ yêu cầu một mối quan hệ « bòn rút » nhiều hơn từ Đài Loan. Nếu như Trump không ngần ngại đả kích ông Zelensky là « nhà độc tài », thì với Đài Loan, nguyên thủ Mỹ không ít dịp từng chỉ trích hòn đảo này đã « đánh cắp » công nghệ bán dẫn của Mỹ, rằng Đài Loan là kẻ ăn bám vào lòng hảo tâm của Mỹ, và Đài Loan nên trả tiền cho Mỹ để được bảo vệ và từ chối cam kết bảo vệ Đài Loan.
 
Nhưng cuộc trao đổi với tổng thống Ukraina đã cho thấy bất cứ điều gì Đài Loan và chính quyền tổng thống Lại Thanh Đức đã làm để cố gắng xoa dịu, trấn an nguyên thủ Mỹ và các thành viên trong chính quyền Trump, là đều không đủ.
 
« Cuộc trao đổi minh họa xu hướng đổ lỗi cho nạn nhân của ông Trump, mà ở đó Donald Trump và JD. Vance không hề do dự khi công khai bắt nạt lãnh đạo một đất nước đang bị Nga tấn công trong ba năm qua. Có lẽ thế giới quan của Trump chỉ đơn giản là tôn trọng quyền lực. »
 
Trong bối cảnh, người ta nên chờ xem, « Đài Loan sẽ điều hướng như thế nào trong bốn năm đầy sóng gió dưới chính quyền Trump ! », bài viết kết luận.
 
Trung Quốc : « Dựa vào Mỹ là một sai lầm »
Chính quyền Bắc Kinh tuy không có những bình luận gì, nhưng các kênh truyền thông của chính phủ tỏ ra « hả hê » trước màn công kích Zelensky của tổng thống Trump và phó tổng thống JD. Vance.
 
Hoàn Cầu Thời Báo, phiên bản tiếng Anh, ngày 01/03/2025, trước hết dẫn lời nhận định của Cui Heng, Viện Trao đổi Quốc tế, trụ sở tại Thượng Hải, chạy tựa cho rằng « Khẩu chiến giữa Trump và Zelensky tại Nhà Trắng là "hiếm có, kịch tính" trong lịch sử quan hệ quốc tế hiện đại ».
 
Sự việc cho thấy Hoa Kỳ đang ép buộc Ukraina chấp nhận thỏa thuận hòa bình do chính quyền Trump áp đặt, được cho là bất lợi cho Ukraina, nhằm hoàn thành mục tiêu của ông Trump là nhanh chóng chấm dứt xung đột.
 
Tuy nhiên, theo quan điểm của Li Haidong, giáo sư đại học Ngoại Giao Trung Quốc được Hoàn Cầu Thời Báo trích dẫn, con đường đưa Nga và Ukraina vào bàn đàm phán là một chặng đường dài. Chỉ có Hoa Kỳ là muốn đạt được thỏa thuận hòa bình và chấm dứt khủng hoảng một cách nhanh chóng. Cuộc khẩu chiến này đã chứng minh với chính quyền Trump rằng việc chấm dứt « khủng hoảng » khó khăn hơn như những gì họ dự đoán.
 
Hoàn Cầu Thời Báo còn dẫn lời cựu trưởng ban biên tập Hu Xijin, cho rằng đây còn là bài học lớn cho các đồng minh của Washington : Dựa dẫm vào Mỹ hàm chứa nhiều rủi ro lớn. Theo ông Hu Xijin, « về cơ bản, tình hình hiện nay là do đánh giá sai lầm của ông Zelensky năm 2019, thời điểm ông lên cầm quyền. Ông ấy đã thúc đẩy Ukraina theo hướng gia nhập NATO, từ bỏ vị thế trung lập giữa Nga và NATO. Bước đi sai lầm ban đầu này đã đặt ông ấy trong một thế hoàn toàn thụ động ».
 
Cùng một giọng điệu, Shen Yi, một tiếng nói có ảnh hưởng phe chủ nghĩa dân túy, « trong tương lai, ngày càng có nhiều nước sẽ hiểu rõ một số thực tế cơ bản, cụ thể là việc phụ thuộc vào Mỹ có thể có những hậu quả thảm khốc ».
 
Đây cũng là quan điểm của China Daily. Trong bài xã luận đề tựa « Màn truyền hình tuyệt vời cho thấy những thay đổi đang diễn ra », nhật báo do đảng Cộng sản Trung Quốc kiểm soát khẳng định cuộc đấu khẩu « đáng xấu hổ » đó còn là một lời cảnh tỉnh : Kỷ nguyên dựa vào sự bảo đảm an ninh của Mỹ có thể sắp kết thúc.
 
Tờ báo viết : « Xung đột ở Ukraina đã phơi bày những điểm yếu về năng lực phòng thủ của châu Âu, giống như đại dịch Covid-19 đã bộc lộ những điểm yếu trong khả năng phục hồi chuỗi cung ứng (…) Khi nước Mỹ thời chính quyền Trump ngày càng thoái thác các trách nhiệm quốc tế, thì khái niệm "phương Tây do Mỹ lãnh đạo" đang dần lùi vào dĩ vãng ».
 
Nhật Bản : Sau Zelensky, sẽ là các đồng minh khác ?
Tại Nhật Bản, Asahi Shimbun, là trang thông tin hiếm hoi có bài nhận định về cuộc cãi vã tai tiếng này. Bài xã luận có tựa đề « Đòn tấn công của Trump nhằm vào Zelensky có lẽ liên quan đến tất cả các đồng minh của Mỹ », cho rằng người đầu tiên vui mừng có lẽ là nguyên thủ Nga Vladimir Putin.
 
Chẳng phải việc Washington ngừng hỗ trợ Kiev sẽ còn đưa ông Putin tiến đến gần hơn mục tiêu thống trị nước láng giềng của mình hay sao ? Và nhất là, tổng thống Nga có thể gia tăng nỗ lực lôi kéo ông Trump, gây chia rẽ sâu sắc hơn nữa quan hệ Hoa Kỳ và châu Âu.
 
Trong bối cảnh này, thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba hôm nay, 03/03, tuyên bố « sẽ không chọn phe nào ». Một quan điểm mà nhật báo Asahi Shimbun không cùng chia sẻ, khi cho rằng « Nhật Bản nên bày tỏ mối quan ngại của mình một cách rõ ràng hơn với Nhà Trắng của Trump và khẳng định sự đoàn kết của mình với Ukraina ! »
 
Singapore : Khẩu chiến Trump – Zelensky, bài học cho kẻ thù và bạn bè
Hãng thông tấn CNA của Singapore trong bài viết « Bài học từ cuộc khủng hoảng Trump – Zelensky dành cho các bằng hữu và kẻ thù », trước hết, nhận định, « nguyên tắc và giá trị không hẳn là kim chỉ nam cho ông Trump trong cách hành xử. Đối với ông, các vấn đề quốc tế đầu tiên là « tiền đâu ». Thứ ông muốn – và thứ ông Zelensky phải cung cấp – trước hết là các khoáng sản quan trọng và thứ hai là hoàn tiền vũ khí mà Ukraina muốn (và cần) ».
 
Một điều chắc chắn, nếu có đạt được một thỏa thuận với Ukraina, chính quyền Trump sẽ gây áp lực lên châu Âu phải « trả tiền cho nước Mỹ để mua thiết bị quân sự ». Cuộc đấu khẩu đã đặt các lãnh đạo châu Âu trong thế bối rối : Các nỗ lực tổng thống Pháp Emmanuel Macron và thủ tướng Anh Keir Starmer nhằm « giữ chân » Mỹ đã tan thành mây khói.
 
Đây cũng là lời cảnh báo cho các nước bạn bè và đồng minh ở vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương : « Đó là một nước Mỹ khác, với sự hiểu biết và cách tiếp cận khác đối với "các cam kết" do những người tiền nhiệm của ông Trump đưa ra. Dù rằng điều đó không nhất thiết có nghĩa là Mỹ sẽ rút lại những cam kết này, nhưng sự việc cho thấy Washington hiện sẽ tiếp cận chúng theo một cách rất khác ». Và do vậy, theo CNA, để ít bị « đau đớn » như Ukraina, các nước bạn bè và đồng minh càng sớm điều chỉnh theo thực tế mời này.
 
Còn với kẻ thù của Mỹ thì sao ? Nếu như một người thích thú theo dõi, thậm chí vui mừng, thì vấn đề này có thể được diễn giải theo hai hướng. Theo đó, « làn gió thay đổi của Trump dường như đang thổi theo hướng tránh xa các "cam kết sắt đá" được đưa ra cho đến nay với các đồng minh. Nhưng chúng cũng có thể đổi chiều nếu mọi việc diễn ra một cách có lợi cho tổng thống Mỹ ».
 
Khẩu chiến Trump – Zelensky củng cố những gì chúng ta đã thấy nhưng vẫn gây sốc : « Nền ngoại giao Mỹ đang có một tông điệu mới – thậm chí có thể là một bản chất mới – và điều này có thể sẽ còn kéo dài trong một thời gian ».
 
Cuối cùng, bài phân tích cho rằng, cuộc tranh cãi này đã xua tan mọi nghi ngờ : « Chiến dịch tranh cử tổng thống 2028 của JD Vance đã bắt đầu ! »