Bài 5: VƯỢT SÔNG BẰNG SỨC MẠNH
Bài
5
Đó là các
trận tiến công vượt sông Mekong tại bến phá Neak Luong và giải phóng thị xã
Kongpong Cham của các đơn vị Quân tình nguyện Việt Nam (QTNVN) ngày 6.01.1979.
Vượt
sông bằng sức mạnh - Không hề đơn giản!
Khi tiến hành
phòng ngự, ngoài việc xây dựng hệ thống công sự vật cản kiên cố, vững chắc thì
bên phòng ngự thường hết sức chú trọng việc lợi dụng các vật cản thiên nhiên để
ngăn bước tiến của quân bên tiến công.
Trong các
loại vật cản thiên nhiên thì lợi hại bậc nhất là các con sông và chúng đặc biệt
hữu dụng với các phương tiện cơ giới hạng nặng như xe tăng, thiết giáp.
Sở dĩ nói như
vậy bởi các con sông - nhất là sông lớn là loại vật cản rất khó khắc phục. Nếu
như đó là hàng rào thép gai thì người ta có thể dùng bộc phá để phá; là hào
chống tăng thì có thể mở đường qua; là mìn thì có thể tháo gỡ... Nhưng với các
con sông thì chịu!
Bởi vậy,
trong lịch sử chiến tranh thế giới, việc sử dụng các con sông làm vật cản thiên
nhiên trước tuyến phòng ngự rất phổ biến. Ngay ở Việt Nam, từ thời Lý, Thái úy
Lý Thường Kiệt đã thiết lập phòng tuyến sông Như Nguyệt để ngăn chặn quân xâm
lược Tống rất hiệu quả.
Gặp những
trường hợp như vậy, bên phía tiến công phải tìm mọi cách vượt qua. Có thể họ sẽ
bí mật vượt sông ở những vị trí khác rồi phát triển đánh chiếm đầu cầu, tạo bến
vượt cho đại quân vượt qua. Ngoài ra còn một cách nữa là "vượt sông bằng
sức mạnh".
Quân
tình nguyện Việt Nam chiến đấu ở Campuchia.
Vượt sông
bằng sức mạnh là hình thức chiến đấu mà bên tiến công sử dụng sức mạnh hỏa lực
tiêu diệt quân phòng ngự ở bờ đối diện, sau đó tổ chức vượt sông đánh chiếm đầu
cầu và phát triển chiến đấu. Hình thức này thường được sử dụng khi bên tiến
công có sức mạnh vượt trội về hỏa lực và binh lực.
Trong lịch sử
chiến tranh thế giới đã có nhiều trận vượt sông bằng sức mạnh kinh điển như
trận tiến công vượt sông Dniep năm 1943 hoặc trận tiến công vượt qua phòng
tuyến sông Wisla- Ode của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến II...
Nhìn chung,
đây là hình thức tác chiến hết sức phức tạp, đòi hỏi công tác tổ chức và nghệ
thuật chỉ huy tác chiến hiệp đồng binh chủng ăn khớp và kiên quyết, hành động
chiến đấu của bộ đội phải rất dũng cảm, mưu trí, linh hoạt.
Thực tế,
trong hai cuộc kháng chiến Quân đội nhân dân Việt Nam chưa có trận đánh nào áp
dụng hình thức này và nó chỉ xuất hiện trong chiến dịch tiến công thủ đô của
chế độ Khmer Đỏ khi đi làm nghĩa vụ quốc tế cứu nhân dân Campuchia khỏi họa
diệt chủng.
Những trận
vượt sông bằng sức mạnh - Chìa khóa giải phóng Phnom Pênh
Muốn giải
phóng Phnom Pênh - đầu não của chế độ Khmer Đỏ, các cánh quân trên hướng Đông
và Đông Bắc của QTNVN bắt buộc phải vượt qua sông Mekong, một trong những con
sông thuộc loại lớn nhất thế giới.
Xuất phát từ
cao nguyên Tây Tạng, sau khi chảy qua lãnh thổ Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan,
Lào sông Mekong đổ vào Camphuchia rồi qua Việt Nam và đổ ra Biển Đông. Với một
lưu vực rộng lớn, Mekong có lượng nước dồi dào, lưu lượng và lưu tốc lớn.
Đoạn qua
Camphuchia, Mekong chảy theo hướng Bắc - Nam là chính, sau đó chuyển sang hướng
Tây - Đông trước khi đổ vào Việt Nam. Trên suốt đoạn này sông có bề rộng trung
bình 1,5- 2 km, sâu vài mét và trở thành một chướng ngại thiên nhiên hết sức
lợi hại chặn bước tiến các đoàn quân hướng về Phnom Pênh.
Trung
đoàn 64 vượt sông Mê Kông bằng sức mạnh, giải phóng thị xã Kông
***
Trên hướng
Đông, Quân đoàn 4 có nhiệm vụ tiến công theo đường 1 về Phnom Pênh. Từ ngày
01.01.1979 đến 06.01.1979, đội hình của quân đoàn đã đánh tan nhiều sư đoàn
Khmer Đỏ nhưng buộc phải dừng lại trước bến phà Neak - Lương trên sông Mekong.
Neak-Lương,
tiếng Khơ-me có nghĩa là nàng Lương. Chắc ở đây xưa kia đã xảy ra một chuyện
buồn về thân phận người con gái tên Lương. Cách Svairiêng 68 km, Sài Gòn gần
200 km, Phnom-Pênh 60 km, cho nên hồi trước Neak-Lương có nhiều hàng quán với
món ăn đặc biệt của cá tôm Mê Kông nổi tiếng là ngọt thịt.
Còn giờ đây
Neak Lương trở thành chướng ngại hết sức "khó nhằn" với Quân đoàn 4.
Có một điều may mắn là do chủ quan và cũng không ngờ QTNVN đánh nhanh thế nên
hệ thống phòng thủ ở bờ Tây sông Mekong mới được thiết lập vội vã và khá sơ
sài.
Trước tình
hình đó, Bộ Tư lệnh quân đoàn quyết định sử dụng biện pháp "vượt sông bằng
sức mạnh" với sự hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng với nhau - chủ yếu
là pháo binh, công binh và bộ binh.
11h45 ngày
06.01.1979, một trận pháo kích dữ dội cấp tập vào trận địa phòng ngự bên bờ Tây
sông. Một tràng tiếng nổ dậy đất, một bức tường lửa dựng lên suốt chiều dài một
cây số bên kia bờ sông.
Trong lúc đó,
hai đội thuyền, mỗi đội năm chiếc thành đội hình chữ A, mở hết tốc độ sang sông
bất chấp đại liên địch quét, đạn cày trên mặt nước, các loại đạn cối rơi lụp ụp
quanh thuyền. Thuyền cặp bờ, pháo chuyển làn, các chiến sĩ trinh sát nhảy lên
bờ lợi dụng địa hình vừa chạy vừa bắn trên bãi trồng màu thoai thoải, trong làn
khói vừa tan.
Lúc bờ bên
kia trinh sát đã chiếm được đuôi làng, và đang đánh ép vào sườn địch phía Bắc
để mở rộng bãi đổ bộ, thì đội thuyền thứ hai gồm mười hai chiếc xuất phát, mỗi
chiếc chở một trung đội đủ. Mười hai chiếc máy nổ rộ lên như một cuộc đua mô
tô, chỉ mất 7 phút một chuyến đi về.
Đến 13 giờ,
ta đã hoàn thành đổ bộ Trung đoàn 12 và Tiểu đoàn 3 bạn. Đến 14 giờ 20 phút
Trung đoàn 12 và Tiểu đoàn 3 bạn phối hợp với hỏa lực sấm sét, đánh xong đường
số 1 và bến phà phía Tây, bắt nhiều tù binh, phát hiện nhiều xe pháo, kho tàng
của địch.
Tiếp theo,
Trung đoàn 14 rồi Tiểu đoàn 2 Tiểu đoàn 7 bạn lần lượt vượt sông để chiếm lĩnh
bến phà phía Tây cho Trung đoàn 12 và Tiểu đoàn 3 bạn phát triển tấn công theo
đường 1. Phà Neak Lương hoàn toàn bị QTNVN làm chủ lúc 15giờ 30 ngày
06.01.1979.
Tiếp đó, các
bộ phà ghép và đoàn tàu đổ bộ của Trung đoàn Hải quân 962 có mặt để đưa toàn bộ
đội hình quân đoàn qua sông ngay trong đêm 06.01.1979 để rồi 12 giờ ngày
07.01.1979, Quân đoàn 4 đã giải phóng hoàn toàn Phnom Pênh.
Quân
đội cách mạng Campuchia và bộ đội Việt Nam tiêu diệt quân Pôn-pốt, giải phóng
thủ đô Phnom Pênh.
***
Không được
thuận lợi như hướng Đông, Quân đoàn 3 tiến công trên hướng Đông Bắc gặp khó
khăn hơn bởi quân Khmer Đỏ dưới sự chỉ huy của XonXen - Bộ trưởng Quốc phòng đã
thiết lập một hệ thống phòng thủ rất vững chắc tại Kongpong Cham.
Thị xã
Kongpong Cham nằm sát bờ Tây sông Mê - kông, dài khoảng 4 km, rộng 2 km, là cửa
ngõ phía đông bắc của thủ đô Phnom Pênh. Đoạn sông Mekong chảy qua đây có bề
rộng từ 1,2 đến 1,5 km. Hai bên bờ sông có bờ dốc đứng. Cả phía thượng lưu và
hạ lưu có nhiều bãi bồi, các phương tiện rất dễ mắc cạn.
Sau khi trinh
sát địa hình và tình hình địch, Sư đoàn 320 và Trung đoàn 64 xây dựng 2 phương
án (PA) vượt sông như sau:
-
PA 1:
Bộ binh bí
mật vượt sông bằng xuồng ở phía thượng lưu bến phà khoảng 1800 mét, sau đó bất
ngờ nổ súng tiến công tiêu diệt địch, đánh chiếm đầu cầu tạo thuận lợi cho tăng
thiết giáp và các lực lượng khác vượt sông.
Các
chiến sĩ lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia.
-
PA 2:
Nếu không
thực hiện được PA1 sẽ thực hiện PA2 - Vượt sông bằng sức mạnh, sử dụng hỏa lực
pháo binh, xe tăng... tiêu diệt, chế áp địch bên bờ tây sông yểm trợ cho xe
tăng bơi và bộ binh vượt sông đánh chiếm đầu cầu, phát triển chiến đấu tạo điều
kiện đưa toàn bộ lực lượng qua sông.
Vào lúc 0 giờ
06.01.1979, các phân đội trinh sát và bộ binh vượt sông theo PA1 bằng xuồng cao
su. Địch phát hiện dùng hỏa lực dày đặc quét trên mặt sông.
Trong vòng 15
phút, 6/9 chiếc xuồng bị thủng, hàng chục cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 9 hy sinh.
Thêm một lần
như vậy không có kết quả, Bộ Tư lệnh sư đoàn quyết định thực hiện PA2.
Hửng sáng,
lệnh pháo bắn chuẩn bị được phát ra. Trong khi pháo 155mm bắn cầu vồng chụp
xuống trung tâm chỉ huy của địch thì từ các trận địa pháo bắn thẳng bắn dồn dập
vào tuyến phòng ngự sát mép nước. 4 xe tăng T-54 cùng tiến ra bờ sông dùng pháo
100mm bắn ngắm trực tiếp.
6h10 ngày
6.1.1979, lợi dụng kết quả hỏa lực chuẩn bị, mũi đột kích đánh chiếm đầu cầu do
Đại đội 3, Tiểu đoàn 7 lên 4 xuồng máy của Lữ đoàn Công binh 249 nhằm thẳng bên
phía bờ Tây xốc tới. Tuy nhiên, do hỏa lực ngăn chặn dày đặc buộc phải quay
lại. Trong lúc đó Đại đội xe tăng (XT) 11 nhận lệnh cơ động lên tham gia chiến
đấu.
Sau ít phút
hỏa lực dồn dập vào bờ tây sông, Tiểu đoàn 7 tiếp tục vượt sông. Đến 7 giờ, lực
lượng vượt sông đã bám được bờ và bắt đầu củng cố bàn đạp đầu cầu.
7h25 phút,
Đại đội XT11 tới bờ sông và ngay lập tức thực hành bơi vượt sông. Phát hiện xe
tăng bơi sông, các loại hỏa khí trên bờ Tây sông tập trung ngăn chặn nên hoàn
toàn bị bộc lộ và trở thành mồi ngon cho các họng pháo 100 mm của xe tăng T-54
tiêu diệt.
Hơn 8 giờ,
toàn bộ Đại đội XT11 đã sang bờ Tây sông. Các xe tăng nhanh chóng cùng với bộ
binh Tiểu đoàn 7 phát triển chiến đấu, bắn diệt các công sự, hỏa điểm, củng cố
mở rộng bến vượt tạo điều kiện cho chủ lực vượt sông.
Lợi dụng kết
quả vượt sông của Tiểu đoàn 7 và Đại đội XT11, toàn bộ lực lượng của Trung đoàn
64 xuống xuồng qua sông; các trang bị nặng được chở qua sông bằng phà tự hành
của Lữ đoàn vượt sông 249 bảo đảm.
Sau khi qua
sông, Tiểu đoàn 8 và Tiểu đoàn 9 nhanh chóng tổ chức đội hình chiến đấu đánh
lui các mũi phản công, dồn địch vào từng ngõ phố. Thừa thắng, toàn trung đoàn
tiến vào nội thị, tổ chức hai mũi tiến công truy kích địch.
Hai trận
"Vượt sông bằng sức mạnh" kể trên đã là chìa khóa để QTNVN giành
thắng lợi trong chiến dịch tiến công giải phóng Pnom Pênh đồng thời để lại
nhiều bài học kinh nghiệm quý giá cho các thế hệ sau này.
Đại tá NGUYỄN
KHẮC NGUYỆT
Nhận xét
Đăng nhận xét