BỎ RƠI VIỆT NAM:-43-TRỞ LẠI PARIS VÀ KÝ KẾT HIỆP ĐỊNH HÒA BÌNH

 

BỎ RƠI VIỆT NAM:

43-TRỞ LẠI PARIS 

& KÝ KẾT HIỆP ĐỊNH HÒA BÌNH

Kissinger đã khởi hành đến Paris vào ngày 7 tháng 1. Ngày hôm sau, ông đã gặp Lê Đức Thọ, và họ nhanh chóng giải quyết các chi tiết còn lại của thỏa thuận.  Ngoại trừ những thay đổi nhỏ có tính tô điểm về mặt ngôn ngữ củng cố đường phân chia tại DMZ, thỏa thuận về cơ bản giống như thỏa thuận mà Nixon đã từ chối vào tháng 11—các nhà đàm phán Hoa Kỳ đã không đạt được bất kỳ nhượng bộ mới nào. Thỏa thuận cuối cùng hoàn toàn bỏ qua phản đối chính của Thiệu—sự hiện diện liên tục của quân đội BV ở miền Nam—và cũng không giải quyết được lệnh ngừng bắn toàn Đông Dương. Khi được một trong những trợ lý của mình hỏi tại sao ông không gây sức ép với Hà Nội để có thêm nhượng bộ, Kissinger đã trả lời, “Này, anh không hiểu chỉ thị cho tôi sao. Lệnh cho tôi là phải ký kết điều này trước lễ nhậm chức.” Sau khi thực hiện những lệnh đó, Kissinger đã gửi điện cho Nixon viết đã có “một bước đột phá lớn trong các cuộc đàm phán. Tóm lại, chúng ta đã giải quyết tất cả các vấn đề còn tồn đọng trong văn bản thỏa thuận.”
 
Nixon, thấy trước sự ngoan cố liên tục của Thiệu, đã cử Tướng Haig đến Sài Gòn một lần nữa để đưa ra tối hậu thư cho tổng thống miền Nam . Vào ngày 16 tháng 1, Haig, thực hiện nhiệm vụ cấp cao lần thứ sáu để tranh thủ sự ủng hộ của Thiệu đối với thỏa thuận hòa bình, đã chuyển một lá thư từ Nixon thông báo cho Thiệu về thỏa thuận do Kissinger đàm phán và tuyên bố, “Tôi đã . . . quyết định không thể hủy bỏ việc tiến hành ký tắt Thỏa thuận vào ngày 23 tháng 1 năm 1973 và ký vào ngày 27 tháng 1 năm 1973 tại Paris. Tôi sẽ làm như vậy, nếu cần thiết, một mình.” Trong trường hợp đó, ông cảnh báo, “Tôi sẽ phải giải thích công khai rằng chính phủ của ngài cản trở hòa bình. Kết quả sẽ là sự chấm dứt ngay lập tức và không thể tránh khỏi của viện trợ kinh tế và quân sự của Hoa Kỳ.” Sau khi đe dọa Thiệu, Nixon đã cố gắng trấn an ông ta.  Nếu Thiệu chịu ký thỏa thuận, Nixon sẽ ” nhấn mạnh rõ ràng Hoa Kỳ công nhận chính phủ của ngài là chính phủ hợp pháp duy nhất của miền Nam; rằng chúng tôi không công nhận quyền của bất kỳ quân đội nước ngoài nào được hiện diện trên lãnh thổ miền Nam ; rằng chúng tôi sẽ phản ứng mạnh mẽ trong trường hợp thỏa thuận bị vi phạm”.  Ông cũng hứa sẽ tiếp tục viện trợ kinh tế và quân sự đầy đủ. Đây là những lời hứa suông. Lời hứa viện trợ gây nhiều nghi ngờ, do sự phản đối của Quốc hội đối với bất kỳ sự can dự nào vào Đông Nam Á. Tuy nhiên, rõ ràng là Hoa Kỳ sẽ ký thỏa thuận theo cách này hay cách khác. Tuy nhiên, Thiệu vẫn không lay chuyển. Ông đã gửi một lá thư cho Nixon liệt kê những phản đối tương tự đối với “thỏa thuận đầu hàng” mà ông đã đưa ra từ đầu.
 
Nixon đang mất kiên nhẫn.  Ông sẽ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào ngày 20 tháng 1 năm 1973, và ông hy vọng có thể công bố việc ký kết các hiệp định hòa bình trong bài phát biểu nhậm chức của mình. Việc Thiệu từ chối chấp nhận các điều khoản đã ngăn cản một thông báo như vậy. Vào ngày 20 tháng 1, Nixon đã gửi cho Thiệu một tối hậu thư cuối cùng, nói rằng nếu ông không nhận được câu trả lời “tích cực” từ Thiệu vào buổi trưa, giờ Washington, ngày 21 tháng 1, ông sẽ yêu cầu Kissinger ký tắt thỏa thuận mà không cần sự đồng ý của miền Nam . Thiệu nhận ra rằng cuối cùng mình đã không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chấp thuận mong muốn của Nixon. Theo đó, ông đã gửi điện cho Nixon vào ngày 22 tháng 1 rằng ông sẽ chấp thuận thỏa thuận.
 
 Vào tối ngày 23 tháng 1 năm 1973, Tổng thống Nixon đã phát biểu trước toàn quốc trên đài phát thanh và truyền hình, đưa ra tuyên bố chính thức chấm dứt chiến tranh:
 
Hôm nay, chúng ta đã ký kết một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh và mang lại hòa bình trong danh dự cho Việt Nam và Đông Nam Á. Vào lúc 12:30 giờ Paris hôm nay, ngày 23 tháng 1 năm 1973, thỏa thuận chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình tại Việt Nam đã được ký bởi Tiến sĩ Henry Kissinger thay mặt cho Hoa Kỳ và Cố vấn đặc biệt Lê Đức Thọ thay mặt cho Cộng hòa Dân chủ Việt Nam. Thỏa thuận sẽ được các bên tham gia Hội nghị Paris về Việt Nam chính thức ký kết vào ngày 27 tháng 1 năm 1973, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế ở Paris.  Lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực vào lúc 24 giờ chuẩn Greenwich, ngày 27 tháng 1 năm 1973. Hoa Kỳ và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa bày tỏ hy vọng rằng thỏa thuận này sẽ đảm bảo hòa bình ổn định tại Việt Nam và góp phần duy trì hòa bình lâu dài tại Đông Dương và Đông Nam Á.
 
Với việc ký kết “Hiệp định Chấm dứt Chiến tranh và Lập lại Hòa bình tại Việt Nam”, Nixon đã chấm dứt Chiến tranh Việt Nam, ít nhất là đối với Hoa Kỳ. Tuy nhiên, như Stephen Ambrose chỉ ra, các cuộc đàm phán phức tạp và cuộc ném bom miền Bắc Việt đã dẫn đến một giải pháp hòa bình hầu như không khác gì giải pháp đã được đề xuất vào tháng 10. Tuy nhiên, sau đó, Tổng thống Nixon tuyên bố rằng, vào năm 1973, khi Hiệp định hòa bình Paris được ký kết, “Chúng tôi đã giành chiến thắng trong cuộc chiến ở Việt Nam. Chúng tôi đã đạt được mục tiêu duy nhất mà chúng tôi đã chiến đấu trong cuộc chiến.  Nhân dân miền Nam  sẽ có quyền quyết định tương lai chính trị của riêng mình.” Thực ra, điều họ có được là quyền tự mình chiến đấu với Cộng sản, bởi vì hiệp định hòa bình không giải quyết được vấn đề vì đó mà cuộc chiến đã diễn ra ngay từ đầu—như Lê Đức Thọ đã tuyên bố trước đó, “vấn đề quyền lực ở miền Nam “. Mặc dù hiệp định đã dừng cuộc xung đột trong một thời gian rất ngắn nhưng thỏa thuận này chắc chắn sẽ thất bại vì nó yêu cầu lực lượng Hoa Kỳ còn lại phải rời đi, nhưng để mặc khoảng 150.000 quân BV đang đóng quân ở Tây Nguyên và những nơi khác trên khắp miền Nam, một lực lượng đồn trú có thể dễ dàng được tăng cường sau khi người Mỹ rời đi.
 
Tình hình trở nên tồi tệ hơn do thực tế là thỏa thuận không đưa ra biện pháp hiệu quả nào để thực thi lệnh ngừng bắn.  Ủy ban Quân sự Liên hợp và Ủy ban Kiểm soát và Giám sát Quốc tế, cả hai đều được cho là sẽ giúp thực thi lệnh ngừng bắn, hoạt động theo nguyên tắc nhất trí, trao cho Bắc Việt quyền phủ quyết đối với Ủy ban Liên hợp và  người Cộng sản có cùng quyền ngăn chặn đối với Ủy ban Quốc tế. Những gì xảy ra sau đó là sự kiện mà người Cộng sản gọi là “nửa chiến tranh và nửa hòa bình”. Như Stanley Karnow đã dự đoán trong một bài báo tháng 1 năm 1973 trên tờ The New Republic, lệnh ngừng bắn chỉ là “một khoảng thời gian tạm dừng” trước khi “khởi đầu những gì có thể trở thành cuộc chiến Đông Dương lần thứ ba”. Ông nói thêm rằng vẫn còn phải chờ xem “liệu cuộc đấu tranh sắp tới có thể diễn ra mà không có sự tham gia của Hoa Kỳ hay không”. Đối với Hoa Kỳ, cuộc chiến đã kết thúc. Đối với miền Nam , cuộc chiến mới chỉ bắt đầu một giai đoạn khác.  Hiệu quả của chính sách Việt Nam hóa của Nixon và lực lượng mà nó xây dựng sẽ được đưa vào thử nghiệm cuối cùng mà không có bất kỳ sự hỗ trợ nào của Hoa Kỳ—miền Nam  sẽ phải tự mình đối mặt với Cộng sản. Vào đầu tháng 2, Kissinger nói với nhà báo Marvin Kalb rằng “chúng tôi luôn có ý định cho phép miền Nam  tự gánh vác gánh nặng phòng thủ quân sự của chính họ và chúng tôi tin rằng chúng tôi đã đặt để họ vào một vị trí mà họ có thể xử lý hầu hết các thách thức chúng tôi hiện có thể lường trước được”. Đây là một đánh giá đầy hy vọng; thật không may, chương trình Việt Nam hóa mà Kissinger ám chỉ đã không giải quyết được nhiều vấn đề tồn tại lâu dài của QLVNCH. Ngoài ra, các thiết bị đồ sộ mà Hoa Kỳ cung cấp cho miền Nam  khi rời khỏi Đông Nam Á, “những chiếc máy bay mà họ không thể lái, những con tàu mà họ không thể điều khiển, và xe tăng cùng các thiết bị khác mà họ không thể bảo dưỡng”. Những hậu quả cay đắng của tình hình này sẽ được nhận ra trong hai năm tiếp theo.