Kỳ 177-THƠI VUA MINH MẠNG LÃNH THỔ VIỆT NAM RỘNG GẤP 1,7 LẦN HIỆN NAY
Kỳ 177
THƠI VUA MINH MẠNG
LÃNH THỔ VIỆT NAM
RỘNG GẤP 1,7 LẦN HIỆN NAY
Thời nhà Nguyễn vào thế kỷ 19, lãnh thổ Việt Nam hết sức rộng
lớn. Đỉnh điểm vào thời vua Minh Mạng, lãnh thổ Việt Nam rộng 575.000 km2, gấp
1,7 lần so với diện tích ngày nay. Vậy lãnh thổ Việt Nam thời nhà Nguyễn gồm những
vùng đất nào mà có thể rộng lớn đến vậy?
Đại bác thời nhà Nguyễn. (Ảnh từ wikiwand.com)
Sau khi vua Gia Long lên ngôi, nhà Nguyễn được xây dựng rất mạnh
mẽ, khiến các nước lân bang ở phía tây là Ai Lao và Campuchia đều phải thần phục,
mong nhận được sự bảo hộ từ Việt Nam.
Ai Lao thần phục
Thời kỳ này Việt Nam và Xiêm La (tức Thái Lan ngày nay) đều đặt
ảnh hưởng lên Ai Lao, khiến quốc vương Ai Lao phải xin thần phục cả hai nước.
Nhiều xứ ở Ai Lao xin được đặt dưới quyền bảo hộ của Việt Nam, các vùng ngày
nay gọi là Sầm Nứa, Trấn Ninh, Cam Môn và Savannakhet giáp với Thanh Hóa, Nghệ
An, Hà Tĩnh, Quảng Trị đều xin trở thành nội thuộc. Nhà Nguyễn cho sáp nhập các
vùng này vào lãnh thổ, phân thành các châu, phủ thuộc Việt Nam.
Bản đồ Việt Nam thời nhà Nguyễn sau khi sáp nhập vùng đất từ Lào. (Ảnh từ
lichsunuocvietnam.com)
Campuchia mong được bảo hộ
Thế kỷ 15 đến thế kỷ 19 được xem là thời kỳ tăm tối của đất
nước Campuchia khi mà sức mạnh của đế quốc Khmer không còn. Vào thế kỷ 15 Xiêm
La chiếm được kinh thành Angkor, cuối thế kỷ 16 thì chiếm được kinh thành mới ở
Lovek. Đến thế kỷ 17, các đời chúa Nguyễn ở phương Nam trợ giúp người Khmer nổi
dậy chống lại sự chiếm đóng của Xiêm La, nhờ đó người Khmer liên tục giành được
chiến thắng. Cuối thế kỷ 17 nhà Nguyễn lập ra phủ Gia Định kiểm soát cả vùng
Đông Nam Bộ.
Năm 1771, Xiêm La cho quân tiến đánh Campuchia, đường thủy tiến
đánh Hà Tiên. Chúa Nguyễn phải cho quân sang cứu Campuchia và đánh quân Xiêm La
ở Hà Tiên. Cuộc chiến kết thúc bằng việc Xiêm La và Việt Nam cùng rút khỏi
Campuchia. Xiêm La giữ quyền chi phối Campuchia, còn Việt Nam giữ được vùng Hà
Tiên.
Năm 1833 diễn ra cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi ở thành Gia Định,
vua Minh Mạng cử Trương Minh Giảng đến dẹp loạn, Lê Văn Khôi thua chạy đến cầu
xin Xiêm La trợ giúp. Quân Xiêm La nhân cơ hội này tiến đánh Việt Nam, thế
nhưng bị quân của nhà Nguyễn đánh bại.
Không chỉ thế, nhà Nguyễn còn cho quân sáng đánh Xiêm La ở
Campuchia, chiếm giữ và bảo hộ hầu hết đất nước này, loại bỏ ảnh hưởng của Xiêm
La, chỉ còn vùng đất nhỏ là Nam Bàn là thuộc về người Khmer. Nhà Nguyễn sáp nhập
các vùng đất Campuchia vào lãnh thổ, đặt tên là Trấn Tây Thành, chia ra thành
nhiều phủ, huyện, sắp đặt các quan lại người Việt đến cai trị.
Bản đồ Việt Nam năm 1835 sau khi sáp nhập các vùng đất của Lào và
Campuchia. (Ảnh từ lichsunuocvietnam.com)
Năm 1835, diện tích Việt Nam vô cùng rộng lớn, bao gồm vùng đất
Ai Lao (tức Lào ngày nay), hầu hết phần đất của Campuchia, diện tích rộng
575.000 km2, gấp 1,7 lần so với Việt Nam bây giờ (diện tích Việt Nam hiện là
331.698 km2, theo cổng thông tin điện tử chính phủ năm 2009).
Bản đồ Việt Nam 1954 và sau năm 75. (Ảnh từ lichsunuocvietnam.com)
Trước sự lớn mạnh của mình, năm 1839 vua Minh Mạng cho đổi
tên nước từ Việt Nam thành Đại Nam, tức quốc gia rộng lớn hùng mạnh phương Nam.
Đây chính là nguyên nhân và ý nghĩa của quốc hiệu này.
Trần Hưng
Nhận xét
Đăng nhận xét