Kỳ 176-LÃNH THỔ VIỆT NAM RỘNG LỚN CỰC ĐIỂM
Kỳ 176
LÃNH THỔ VIỆT NAM
RỘNG LỚN CỰC ĐIỂM
RỘNG LỚN CỰC ĐIỂM
Năm 1738, chúa Nguyễn Phúc Thụ qua đời, con trưởng là Nguyễn
Phúc Khoát lên nối ngôi, người thời đấy gọi ông là Chúa Võ. Chúa Võ đã giúp
hoàn thành việc mở mang lãnh thổ Đại Việt, nhưng cũng vì ông mà cơ nghiệp các đời
chúa Nguyễn bị lụi tàn. Phải chờ đến hàng chục năm sau, hậu duệ của Chúa Võ mới
giúp lãnh thổ nước ta rộng lớn tới cực điểm.
Cao Miên dâng đất Long An,
Tiền Giang
Khi chúa Nguyễn sáp nhập
các vùng đất của Chiêm Thành ở Bình Thuận và Ninh Thuận vào lãnh thổ, một số
người Chăm đã sang Cao Miên để định cư sinh sống. Thế nhưng sau đó triều đình
Cao Miên liên tục quấy nhiểu ức hiếp những người Chăm sinh sống ở đây.
Xem người Chăm là dân tộc
thuộc quốc gia của mình, năm 1753, Chúa Võ sai Thiện Chính và Nguyễn Cư Trinh
tiến sang Cao Miên để giải cứu người Chăm.
Năm 1754, Thiện Chính và
Nguyễn Cư Trinh từ Gia Định chia quân làm hai hướng tiến sang Cao Miên. Quân
Cao Miên đại bại, Quốc Vương là Nặc Nguyên phải chạy trốn đến Tầm Phong Thu
(nay là tỉnh Kampong Thom), các Phủ ở Cao Miên đều đầu hàng.
Mùa xuân năm 1755, thống
suất Thiện Chính rút về Mỹ Tho trước, còn những người Chăm đi sau. Nhưng trên
đường đi, người Chăm bất ngờ bị hơn 1 vạn quân Cao Miên tập kích, phải đem hết
xe chất thành lũy để ngăn ngăn quân Cao Miên đồng thời cho người đi cấp báo.
Quân Chúa Nguyễn rút về trước. (Tranh
minh họa của họa sĩ Đức Hòa trong bộ “Lịch sử Việt Nam bằng tranh” – Sử dụng dưới
sự đồng ý của tác giả)
Thiện Chính vì sông sâu đầm lầy nên không thể đến được, Nguyễn
Cư Trinh lập tức đưa quân ngay đến đánh khiến quân Cao Miên phải rút. Nguyễn Cư
Trinh đưa hơn 5.000 người Chăm đến chân núi Bà Dinh (tức núi Bà Đen ngày nay)
an toàn.
Vì chuyện này, quân Chúa Nguyễn lại tiến sang Cao Miên một lần
nữa. Quân Cao Miên bị đánh tan tác, quốc vương Nặc Nguyên chạy đến Hà Tiên
nương tựa Mạc Thiên Tứ (hậu duệ Mạc Cửu, người đã dâng cho Chúa Nguyễn vùng đất
Hà Tiên và đảo Phú Quốc), nhờ Mạc Thiên Tứ làm trung gian, đổ lỗi việc sát hại
người Chăm là do tướng Chiêu Chùy Ếch làm. Đồng thời quốc vương Nặc Nguyên xin
dâng hai phủ là Tầm Bôn (tức Tân An, Long An ngày nay), Lôi Lạt (tức Gò Công,
Tiền Giang ngày nay), xin cống nộp lễ vật còn thiếu 3 năm trước đó.
Trong thời gian ngắn, quân Chúa Nguyễn hai lần liên tục đánh sang Cao
Miên. (Tranh minh họa của họa sĩ Đức Hòa trong bộ “Lịch sử Việt Nam bằng tranh”
– Sử dụng dưới sự đồng ý của tác giả)
Chúa Võ không đồng ý mà yêu cầu Cao Miên phải giao cả kẻ sát
hại người Chăm là tướng Chiêu Chùy Ếch. Quốc vương Nặc Nguyên báo rằng đã cho xử
tử viên tướng này rồi. Chúa Nguyễn không tin nên yêu cầu giao cả gia đình tướng
Chiêu Chùy Ếch thì Nặc Nguyên xin Chúa Nguyễn tha cho họ. Chúa Võ cho rằng quốc
vương Cao Miên lừa dối nên không đồng ý.
Tuy nhiên Nguyễn Cư Trinh đã dâng sớ tâu nhắc lại kế “tằm ăn
dâu” và khuyên Chúa nên nhận 2 phủ này, lời sớ tâu có đoạn rằng:
“Từ xưa, sở dĩ dùng đến binh, chẳng qua là muốn giết đứa cừ
khôi, mở mang bờ cõi mà thôi. Nay Nặc Nguyên đã hối quá, biết nộp đất hiến của.
Nếu không cho y hàng, thì y chạy trốn; mà từ Gia Định đến La Bích, đường sá xa
xôi, không tiện đuổi đánh. Vậy muốn mở mang bờ cõi, chi bằng hãy lấy hai phủ ấy,
giữ chặt phía sau cho hai dinh (Phiên Trấn và Trấn Biên). Năm xưa, đi mở phủ
Gia Định, trước phải mở phủ Hưng Phước (Biên Hoà), rồi mới mở đến phủ Lộc Dã (Đồng
Nai) để quân dân đoàn tụ, rồi mới mở đất Sài Côn. Đó là cái kế ‘tằm ăn dâu’
đó”.
Chúa Võ thuận theo lời tâu này, đồng ý nhận 2 phủ mới.
Cao Miên tiếp tục dâng đất Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng, Bạc
Liêu, Kiên Giang, Cà Mau
Năm 1757 Nặc Nguyên mất, chú họ là Nặc Nhuận tạm nắm quyền.
Nhưng Nặc Nhuận muốn ngôi Vương nên tấu lên Chúa Võ phong xin phong tước Vương
cho mình. Chúa Võ yêu cầu Nặc Nhuận phải dâng hai vùng đất là Trà Vang (nay là
Trà Vinh và Bến Tre), Ba Thắc (nay là Sóc Trăng và Bạc Liêu) mới chuẩn tấu.
Thế nhưng sang năm 1758, Nặc Nhuận bị con rể là Nặc Hinh nổi
loạn giết chết để cướp ngôi. Con của Nặc Nhuận là Nặc Ong Ton chạy sang Hà Tiên
lánh nạn và nhờ Mạc Thiên Tứ cầu cứu với Chúa Nguyễn đánh đuổi Nặc Hinh giành lại
ngôi Quốc Vương Cao Miên cho mình.
Bạc Liêu xưa kia. (Ảnh từ dauxuanambo.blogspot.hk)
Chúa Võ nhận lời, sai Trương Phúc Du đem quân thảo phạt. Ninh
Hinh thua chạy đến Tầm Phong Xoài thì bị phiên liêu là Ốc Nha Uông giết chết.
Chúa Võ đồng ý sắc phong cho Nặc Ong Ton là Quốc Vương nhưng
yêu cầu phải dâng thêm vùng đất Tầm Phong Long (tức An Giang, Đồng Tháp bây giờ).
Ngoài ra Nặc Ong Ton vì để tạ ơn Mạc Thiên Tứ đã cưu mang
giúp đỡ mình khi hoạn nạn nên đã tặng riêng 5 phủ là: Kompong Som (Vũng Thơm),
Kampot (Cần Bột), Chal Chun (Chưn Rùm hay Chân Sâm), Bantey M éas (Sài Mạt) và
Raung Veng (Linh Quỳnh). Tuy nhiên Mạc Thiên Tứ đã dâng hết cả 5 phủ này cho
chúa Nguyễn. 5 phủ này đều thuộc tỉnh Kiên Giang và Cà Mau ngày nay.
Hoàn tất công cuộc khai phá phương Nam
Năm 1758, cả một vùng đất Nam Bộ đã thuộc về Chúa Nguyễn.
Công cuộc Nam tiến của các đời chúa Nguyễn đến đây cũng kết thúc.
Nếu vào thời điểm tháng 10/1558, thời Chúa Nguyễn đầu tiên là
Nguyễn Hoàng chỉ có hai vùng đất là Thuận Hóa và Quảng Nam còn hoang sơ chưa được
khai phá…
Thời Chúa Nguyễn đầu tiên là Nguyễn Hoàng chỉ có phần đất Thuận Hóa và
Quảng Nam. (Ảnh từ tlichsunuocvietnam.com)
Thì đúng 200 năm sau, trải qua 8 đời Chúa Nguyễn đến năm
1758, lãnh thổ Đàng Trong đã vô cùng rộng lớn, trải dài hết vùng đất Nam Bộ đến
tận vùng cực Nam, định hình cho nước Việt Nam ngày nay. Đó là công lao các đời
Chúa Nguyễn tạo thành.
Bản đồ Đại Việt năm 1758. (Ảnh từ tlichsunuocvietnam.com)
Một phút lơ là để loạn thần thao túng dẫn đến mất nước
Sau khi lãnh thổ rộng lớn, đất nước cường thịnh, Chúa Võ lại
chỉ lo tận hưởng cuộc sống xa hoa, không còn tha thiết với việc nước nữa. Chúa
Võ bị cậu là Trương Phúc Loan dụ dỗ đi vào con đường nữ sắc không quan tâm đến
vận nước, để từ đó Trương Phúc Loan có cơ hội nắm hết quyền hành, khiến vận nước
rối bời, muôn dân ca thán.
Năm 1765 Chúa Võ mất, viết di chiếu nhường ngôi cho con là
Nguyễn Phúc Luân (thân phụ của Nguyễn Phúc Ánh tức vua Gia Long sau này). Biết
Nguyễn Phúc Luân là người thông minh khó mà uy hiếp, Trương Phúc Loan đã bố trí
người giết chết cận vệ rồi bắt giam Nguyễn Phúc Luân, đồng thời phong Nguyễn
Phúc Thuần mới 11 tuổi lên nối ngôi. Ngay sau đó Nguyễn Phúc Luân cũng chết
trong ngục. Mọi việc đều do Trương Phúc Loan thao túng khiến Đàng Trong ngày
càng suy yếu.
Nguyễn Phúc Thuần tuổi còn nhỏ lên ngôi, do Trương Phúc Loan sắp đặt.
(Tranh minh họa của họa sĩ Đức Hòa trong bộ “Lịch sử Việt Nam bằng tranh”)
Năm 1767, Lại bộ Thương thư Nguyễn Cư Trinh, trụ cột nhà Nguyễn
qua đời, không còn ai có sức ngăn cản Trương Phúc Loan nữa. Những người có tài
có tâm với nước đều bị Trương Phúc Loan tìm cách hãm hại, quốc khố ngày càng kiệt
quệ
Có được quyền hành Trương Phúc Loan tha hồ vơ vét của cải mặc
cho quốc nạn cũng như dân tình đói khổ, thuế sản vật các mỏ vàng Thu Bồn, Đồng
Hương, Trà Sơn, Trà Vân… đều rơi vào tay Loan. Loan tổ chức thu thuế ở các cảng
sông, cảng biển quan trọng và thu thuế khai thác các nguồn tài nguyên, khoáng sản
ở Quảng Nam mỗi năm ước đạt bảy tám vạn quan tiền bỏ vào túi riêng, chỉ nộp
công khố khoảng một hai phần. Thêm vào đó, Loan công khai bán quan, chạy ngục
nên đã thâu tóm được một lượng tài sản kếch xù.
Sử sách ghi lại rằng, có năm ngập lụt, nước tràn vào cả dinh
thự của Trương Phúc Loan ở Phần Dương. Sau khi nước rút ông ta phơi vàng bạc ở
sân cho khô ráo làm sáng rực cả một góc trời. Cả nhà họ Trương chia nhau nắm giữ
mọi chức vụ chủ chốt trong triều đình.
Trương Phúc Loan không quan tâm đến đời sống người dân, mặc
cho dân đói khổ vì thiên tai, ông ta còn tăng các khoản sưu thuế rất nặng. Cuộc
sống người dân Đàng Trong đang phồn thịnh bỗng chốc trở nên nghèo đói lầm than,
người dân oán thán gọi Trương Phúc Loan là Trương Tần Cối. (Tần Cối là một gian
thần bán nước thời Nam Tống bên Trung Quốc)
Cuộc khởi nghĩa Tây Sơn nổ ra đã đánh đổ Chúa Nguyễn. 8 đời
Chúa Nguyễn đều có công Nam tiến mở rộng lãnh thổ, đời sống Đàng Trong rất sung
túc, nhưng Chúa Võ cuối đời chỉ lo hưởng lạc mà bị quyền thần thao túng, khiến
cơ nghiệp sụp đổ.
Nhà Nguyễn lấy lại Giang Sơn, mở rộng lãnh thổ lớn gấp hơn
1,7 lần ngày nay
Sau này hậu duệ Chúa Nguyễn là Nguyễn Phúc Ánh (cháu nội của
Chúa Võ Nguyễn Phúc Khoát, con của Nguyễn Phúc Luân) đã đánh thắng được Tây
Sơn, thống nhất toàn cõi lãnh thổ, lên ngôi Vua vào năm 1802, hiệu là Gia Long,
lập ra triều đại nhà Nguyễn.
Các đời vua Gia Long và Minh Mạng, Việt Nam ngày càng hùng mạnh
khiến Ai Lao (tức Lào ngày nay) phải thần phục, xin được đặt dưới sự bảo hộ và
sáp nhập vào lãnh thổ Việt Nam.
Nhà Nguyễn khôi phục và mở rộng cơ đồ, khiến lãnh thổ Đại Nam đạt đến cực
thịnh. (Tranh minh họa của họa sĩ Đức Hòa trong bộ “Lịch sử Việt Nam bằng
tranh”)
Nhà Nguyễn cũng đưa quân sang Cao Miên đánh bại quân Xiêm la,
khiến Cao Miên mong được bảo hộ, đồng thời sáp nhập hầu hết các vùng đất Cao
Miên vào lãnh thổ Việt Nam.
Đến năm 1835 thời vua Minh Mạng, với các vùng đất từ Ai Lao
và Cao Miên sáp nhập vào, lãnh thổ Việt Nam đạt đến cực điểm, rộng 575.000 km2
tức gấp hơn 1,7 lần so với Việt Nam bây giờ (diện tích Việt Nam hiện là 331.698
km2, theo cổng thông tin điện tử chính phủ năm 2009).
Bản đồ Việt Nam năm 1835 sau khi sáp nhập các vùng đất của Lào và
Campuchia (Ảnh từ tlichsunuocvietnam.com)
Trần Hưng
Nhận xét
Đăng nhận xét