BÁN LÚA HAY BÁN THÓC?

 BÁN LÚA HAY BÁN THÓC?

Chẳng cần phải có kiến thức ngôn ngữ học cao siêu gì, thì Ký Phường và nhiều người cùng thời - vốn học hành cẩn thận hơn bây giờ - vẫn phải nhăn mặt như đang ăn mà nhai phải sạn khi liên tục nghe, nhìn vô số những lỗi sai trong nói và viết trên truyền hình và báo chí độ này.

Không trách các phát thanh viên, vì đều phải “nói y bản chính”, nhưng đâu rồi các biên tập viên, các phụ trách đầy mình kinh nghiệm mà để bà con nghe, đọc đến nhức đầu, đến hoang mang với cụm từ “lúa rớt giá”, “giá lúa đang lên”...? Cứ kiểu nói, kiểu viết này thì người ta phải hiểu là chúng ta đang rất túng tiền nên phải “bán lúa non” cho kẻ khác khi lúa đang ngậm đòng, đơm bông (!).

Cây lúa lớn lên từ cây mạ, qua thời kỳ đẻ nhánh, phát triển, lúa ngậm đòng, lên đòng, rồi lên mẩy, uốn câu, chắc hạt. Lúc này người ta gọi là hạt lúa, gặt về, đập hay tuốt lúa, hạt tách khỏi bông, lúc ấy là hạt thóc, xay giã ta được hạt gạo để nấu bát cơm thơm dẻo cho các vị dùng hàng ngày đấy, thưa các vị! Cho nên có bán thì bán thóc bán gạo chứ không ai đi bán lúa!

Ấy thế mà, nghe mãi quen tai, đến nỗi các văn bản chính thức, người ta vẫn không gọi là “giá thóc” mà cứ dùng là “giá lúa”. Hãi thật!

Nói chuyện này kỹ vì thóc, lúa là từ thuần Việt, là có đến 90% người Việt biết cây lúa, hạt thóc thế nào, chứ những từ gốc Hán -  Việt thì sự sai còn kinh khủng hơn nhiều. Lẽ ra khi phê phán ai đó nói dối, thiếu thành thật phải dùng chữ “ngụy biện”, thì người ta nói phứa đi là “bao biện” (ôm đồm, làm thay), thấy chữ “cứu cánh” có vẻ như sắp “cứu” được một cái gì đấy, thế là dùng luôn chữ này như là một phương tiện, mà không biết “cứu cánh” là mục đích.

Còn nhiều những: bất cập, trầm kha, hồi gia, sáp nhập... được dùng vô tội vạ trong những dòng tin tối mù.

Ngoài thói quen tai quen mắt, mặc dù các nhà ngôn ngữ học ra sức sửa sai, người ta vẫn dùng bừa những chữ sai, còn bởi lẽ nhiều người lười, khi viết không chịu tìm từ tương đương để thay thế. Hoặc giả, vốn liếng chỉ có đôi trăm từ, có muốn thay, tìm từ cũng bí, thế là nhắm mắt theo cái sai.

Riêng Ký Phường, quyết không để đài phường “nhà mình” mắc lỗi ngớ ngẩn. Cố gắng giữ được sự trong sáng của tiếng Việt đến đâu, Ký Phường sẽ cố!         

Ký Thật