NGƯỜI CHẾT VÌ TIỀN CHIM CHẾT VÌ ĂN
NGƯỜI CHẾT VÌ TIỀN
CHIM CHẾT VÌ ĂN
Nhân vị tài tử, điểu vị thực vọng” (Người
chết vì tiền tài, chim chết vì miếng ăn) là câu thành ngữ có thể rất nhiều người
đã từng nghe đến. Nhưng để biết được nguồn gốc của câu chuyện này thì không phải
ai cũng biết.
Trong văn hóa truyền thống mấy
ngàn năm của nhân loại, truyền lưu rất nhiều những thành ngữ, ngạn ngữ vốn là
những lời cảnh tỉnh, giáo huấn của cổ nhân cho người đời sau.
Nhưng thuận theo sự trượt dốc của
đạo đức xã hội, hay vì những mưu đồ cho cá nhân, có rất nhiều câu thành ngữ đã
bị bóp méo. Ví dụ như, “Vô độ bất trượng phu” (người vô độ, buông thả,
không có chừng mực thì không phải bậc trượng phu) bị bóp méo thành “Vô độc
bất trượng phu” (không độc thì không phải trượng phu) hay “Ma cao một
thước, Đạo cao một trượng” bị bóp méo thành “Đạo cao một thước, ma
cao một trượng”.
Có một số câu tuy rằng mặt chữ
không bị cải biến nhưng bổn ý của cổ nhân thì đã bị bẻ cong, đi ngược lại với ước
nguyện ban đầu khi truyền lưu những câu thành ngữ này. Ví dụ như, “Nhân vị
tài tử, điểu vị thực vong”, rất nhiều người không biết nguồn gốc của câu nói
này.
Thậm chí có người còn cho rằng,
câu thành ngữ là cổ nhân đề xướng hậu nhân phải xem đây là tiêu chuẩn sinh tồn,
cứ thế nó trở thành lời răn của không ít người. Bởi vậy, việc quay lại lịch sử
tìm hiểu lại chân tướng, trở về với những giá trị thực sự của văn hóa truyền thống
là điều vô cùng quan trọng.
“Nhân vị tài tử, điểu vị thực
vong” (người chết vì tiền tài, chim chết vì miếng ăn) có nguồn gốc từ câu
chuyện sau:
Vào thời cổ đại, trong thôn làng
nằm bên cạnh bờ sông có một tên vô lại là A Tam. Anh ta hết ăn lại nằm, luôn muốn
“không phải làm mà được hưởng thụ”. Anh ta đến khắp nơi tìm kiếm xem có chỗ nào
có thể không cần làm mà được phát tài, giàu có.
Vừa hay, ở nơi A Tam sinh sống
cũng có một con chim to lớn, rất tham lam và cũng rất hung ác. Mỗi ngày nó đều
ăn thịt những con dê mà người dân trong vùng nuôi. Thời gian lâu sau, những người
dân trong vùng vì thế mà chuyển đến nơi khác sinh sống. Bắt đầu từ đó, đồ ăn đối
với con chim trở thành một vấn đề lớn.
Một hôm, A Tam nằm trong sân vừa
phơi nắng vừa mộng tưởng được giàu có thì con chim từ trên trời sà xuống. A Tam
sợ hãi vội vã trốn vào trong nhà. Con chim nói với A Tam: “Chẳng phải
ngươi muốn giàu có sao? Ta có thể giúp được ngươi!”
A Tam vừa nghe thấy từ “giàu có”
thì lập tức quên hết sợ hãi, từ trong phòng ló đầu ra hỏi: “Làm thế nào để
được giàu có?”
Con chim trả lời: “Ở sâu
trong biển Đông có một hòn đảo nhỏ, khắp cả hòn đảo nhỏ này đều là vàng. Ta sẽ
đưa ngươi đến đảo để nhặt vàng. Sau khi trở về, ngươi trả cho ta mỗi ngày một
con dê là được!”
A Tam suy ngẫm thấy vụ thương lượng
này có lợi cho mình liền gật đầu đồng ý. Con chim to nói bổ sung
thêm: “Nhưng trước khi trời sáng chúng ta phải nhanh chóng rời khỏi đảo. Nếu
không, chúng ta sẽ bị ánh sáng mặt trời cao ngàn trượng thiêu cháy.”
A Tam không chờ đợi thêm được nữa.
Anh ta sốt ruột nói: “Biết rồi! Biết rồi!”
Con chim liền cõng A Tam trên
lưng, bay qua núi cao, lướt qua biển rộng, cuối cùng cũng đến được hòn đảo nhỏ ấy.
A Tam mở to mắt nhìn, chỉ thấy trải dài trên hòn đảo đều là vàng óng ánh. Anh
ta bắt đầu nhặt một cách vội vã. Anh ta một mực tập trung nhặt vàng và không
còn nhớ đến lời cảnh báo của con chim “phải rời khỏi đảo trước khi mặt trời mọc”.
Chẳng mấy chốc trời đã sáng. Con
chim to liên tục thúc giục A Tam mau rời khỏi đảo, nhưng anh ta luôn miệng
nói: “Chờ một chút!” Cuối cùng, con chim thấy tình hình không ổn, nó
liền bỏ lại A Tam mà bay lên không trung. Ngay tại thời khắc ấy, mặt trời nhô
lên, A Tam vì mải nhặt vàng đã bị lửa thiêu cháy.
Con chim to càng nghĩ càng tức
giận. Nó nghĩ mình đã cõng A Tam đi xa như vậy, kết quả lại không được thứ gì cả.
Nó càng nghĩ càng bực mình, dê cũng không được ăn mà ngay cả thi thể A Tam cũng
không được miếng nào. Vì thế, cuối cùng nó quyết định bay trở lại hòn đảo, lấy
A Tam làm bữa tiệc lớn. Nhưng nó chỉ mải ăn mà quên mất thời gian. Mặt trời lại
một lần nữa mọc lên và con chim tham lam ấy cuối cùng cũng phải chịu kết cục giống
như A Tam.
Người có đạo đức cao xưa nay đều
tuân thủ nguyên tắc: “Vô công bất thụ lộc”(không có công, không nhận lộc)
hay “Quân tử ái tài, thủ chi hữu đạo” (Người quân tử coi trọng của cải
nhưng lấy của cải phải đúng đạo lý). Từ xưa đến nay, trong mọi tầng lớp xã
hội, trình độ học vấn khác nhau, gia cảnh khác nhau đều có những người giữ đúng
nguyên tắc này. Bởi vì họ không cầu gì ngoài việc giữ tâm mình được thanh thản,
bình yên, không tham lam, ham muốn lợi ích vô độ.
Người xưa vẫn cho rằng, làm chuyện
thất đức, dù không ai biết thì vẫn còn có Trời biết, Đất biết, bản thân mình biết.
Hay nói cách khác, mình có thể lừa mình, nhưng không lừa được Thần linh, Thượng
đế.
Suy ngẫm một chút về xã hội ngày
nay, chẳng phải cũng có rất nhiều người “không muốn trả giá” nhưng lại tham
lam, mong muốn giàu có, tìm mọi cách để được hưởng thụ cuộc sống vật chất đầy đủ
sao? Cuối cùng, họ đã bị lòng tham làm mê mờ và kết cục mà họ nhận được chẳng
phải cũng giống A Tam và con chim tham lam kia?
An Hòa
Nhận xét
Đăng nhận xét