Kỳ 103 -ĐẶNG DUNG DÙNG TƯỢNG BINH ĐẠI PHÁ THỦY QUÂN MINH
ĐẶNG DUNG DÙNG
TƯỢNG BINH
ĐẠI PHÁ THỦY QUÂN MINH
Tháng 8.1413, Trương Phụ đem binh hùng tướng mạnh nước Minh vào đánh
Hóa Châu (Thừa Thiên Huế ngày nay) nơi cùng trời cuối đất của nước Đại Việt thời
bấy giờ, nơi là vua Trùng Quang đế đã cùng các tướng sĩ trung kiên của mình quyết
tâm thủ hiểm mà chiến đấu đến cùng.
Quân Minh từ Nghệ An đi thuyền vượt biển đánh vào cửa biển Nhật Lệ, cửa
ngõ tiến vào đất Hóa Châu. Quân Hậu Trần lúc này chỉ còn quân số ít hơn quân
Minh gấp mấy lần, lại ít lương thảo, khí giới. Trước tình hình đó, quân ta áp dụng
chiến lược kéo giãn thời gian, vừa đánh vừa lùi dần để mong có thể đưa quân
Minh vào thế dằn do kéo dài, gây khó khăn cho tiếp tế của giặc và khiến chúng mệt
mỏi. Các tướng Hậu Trần thiết lập một loạt phòng tuyến che chắn cho thành Hóa
Châu gồm phòng tuyến cửa Nhật Lệ, phòng tuyến sông Trà Bát, sông Trà Kệ… Trương
Phụ thúc thủy quân đánh mạnh, quân ta vừa đánh cầm chừng vừa lùi dần. Sau một
thời gian giao chiến, quân Minh đã kéo đến trước thành Hóa Châu mà bày trận
công thành. Quân Hậu Trần chỉ cầm cự một thời gian ngắn trước khi rút quân khỏi
thành. Quân Minh nhanh chóng chiếm được thành Hóa Châu, nhưng quân Hậu Trần đã
thoát hiểm trong cuộc vây ráp của giặc bằng một cuộc hành quân khéo léo. Vua
Trùng Quang đế được các tướng hộ tống theo đường biển dong thuyền ngược lên
phía bắc, đổ bộ vào đất Thuận Châu (Quảng Trị ngày nay) , dựa vào thế núi rừng
để ém quân và nghe ngóng chờ đợi quân Minh sơ hở.
Tháng 10.1413, Trương Phụ đã chiếm được Hóa Châu nhưng vẫn chưa bắt được
vua Trùng Quang như dự tính. Đến khi hay tin quân Hậu Trần đã xâm nhập trở lại
đất Thuận Châu, bèn lập tức điều quân đi ngược ra phía bắc, tấn công Thuận
Châu. Nhà Hậu Trần tuy thất thế vẫn kiên trì bàn định mưu kế hòng đảo ngược
tình thế. Nắm được tin tức hành quân của quân Minh, Nguyễn Súy cầm quân thủy bộ
lập phòng tuyến tại cảng sông Sái Già (Ái Tử, Triệu Phong, Quảng Trị ngày nay)
để ngăn giặc. Đặng Dung thì ém quân mai phục ở gần đó chờ thời cơ.
Một ngày cuối thu, quân Minh hành quân đến vùng sông Sái Già, đụng trận
với quân của Nguyễn Súy. Hai bên đối mặt đánh nhau từ sáng đến tối chưa phân thắng
bại. Mệt mỏi vì các đợt hành quân và chiến đấu liên tục, Trương Phụ sai quân hạ
trại nghỉ ngơi. Trương Phụ cùng thủy quân Minh quây thuyền lập thủy trại ngay
giữa sông. Tướng Hoàng Trung dựng trại trên bờ cùng bộ binh. Trời về đêm không
trăng, cách nhau trong gang tấc không rõ mặt. Doanh trại quân Minh đèn đuốc
sáng rực khắp một vùng sông nước.
Nhận thấy thời cơ đã điểm, Đặng Dung âm thầm dẫn binh thuyền cùng tượng
binh lợi dụng trời đêm đánh úp quân Minh. Nửa đêm thanh vắng, quân ta tắt hết
đèn đuốc tiếp cận trại giặc rồi thình lình tấn công như vũ bão. Bầy voi chiến của
nhà Hậu Trần như trên trời rơi xuống khiến cho quân Minh vô cùng hoảng loạn. Khối
quân Minh đóng phía bờ sông chịu tổn thất nặng ngay từ đầu. Đoàn thủy quân của
Đặng Dung bấy giờ không thuyền lớn, không súng đạn, chỉ trang bị nhẹ với thuyền
con, gươm giáo mà chí khí ngút trời. Quân ta xả thân xông vào chém giết giặc,
nhảy từ thuyền này sang thuyền khác, vừa đánh vừa phóng hỏa đốt thuyền bè của
giặc. Quân Minh hoàn toàn bất ngờ và bị động với lối đánh tập kích xuất quỷ nhập
thần của quân Hậu Trần. Nhiều tên chưa kịp sửa sang khiên giáp đã bị quân ta giết
chết. Lúc này thuyền của giặc đang đậu san sát nhau và không sẵn sàng chiến đấu,
lần lượt từng chiếc bị thiêu rụi bởi mồi lửa của quân ta. Chẳng mấy chốc, sông
Sái Già đã sáng rực một biển lửa.
Các tướng Minh cố gắng điều động số quân còn lại để thiết lập lại trận
địa phản kích. Quân ta cũng đã chuẩn bị tinh thần tử chiến vì đó là lợi khí duy
nhất để giúp chiến thắng đội quân đông mạnh hơn nhiều, lại rất tình nhuệ. Lúc
này chủ tướng Đặng Dung xuất hiện giữa trại quân Minh như một hung thần, tự
mình cầm gươm xông pha giữa trận, tả xung hữu đột nhắm thẳng vào soái thuyền của
Trương Phụ. Các tướng sĩ Hậu Trần nối bước theo sau, thế không ai chống nổi.
Trương Phụ còn đang bận chỉ huy quân tướng của mình tổ chức phản kích thì Đặng
Dung đã đánh đến thuyền của hắn. Đặng Dung nhảy sang thuyền của Trương Phụ, lần
lượt hạ gục quân cận vệ và lùng giết Trương Phụ. Trời tối khiến cho vị hổ tướng
nhà Hậu Trần không thể nhận rõ mặt Trương Phụ, để cho tên tướng già nhanh chân
nhảy sang thuyền nhỏ chèo trốn. Quân Minh lúc này đang hoảng loạn, thấy chủ
soái bỏ chạy cũng hè nhau chạy theo. Đặng Dung thừa thế thúc quân đuổi gấp.
Thế nhưng đúng lúc này thì trời chuyển rạng đông, quân Minh tưởng chừng
đã bại trận lại gặp vận may. Trong ánh sáng ban ngày, đoàn quân của Đặng Dung
hiện rõ ra quân số ít ỏi. Trương Phụ là một tướng lão luyện, đang tháo chạy
trông lại thấy Đặng Dung quân ít, liền hô quân quay ngược trở lại đánh. Quân
Minh có kỷ luật tốt nên theo lệnh chủ tướng đánh quật trở lại. Quân dưới trướng
Đặng Dung chiến đấu trong đêm thì hăng hái nhưng không thể địch nổi số đông của
giặc khi trời sáng, nhanh chóng để mất thế thượng phong và bị dồn ép vào đường
nguy cấp.Đặng Dung dù dũng mãnh cũng không thể làm được việc quá sức mình, cùng
quân sĩ rút chạy mỗi người một ngả.
Trận này quân Minh bị thiệt hại rất nặng nề, quân số bị hao tổn đến quá
nửa. Thuyền bè, khí giới của giặc cũng bị đốt gần hết. Thế nhưng, dù chỉ còn
non nửa quân lực nhưng quân Minh vẫn đông mạnh hơn quân Hậu Trần rất nhiều, nhất
là khi quân của Đặng Dung cũng chịu thiệt hại không nhỏ trong trận chiến.
Nguyễn Súy đóng quân ở phòng tuyến lúc đêm thấy động nhưng ngờ vực
không chịu đem quân đến hợp lực. Đến khi trời sáng thì quân Minh đã thoát hiểm,
lại càng đánh lũy gấp rút. Nguyễn Súy tiếc mình đã lỡ thời cơ, bèn sai ba tráng
sĩ làm thích khách đi ám sát Trương Phụ. Thích khách của Súy cả ba người đều lọt
qua vòng canh giữ của quân Minh, vào đến tận thuyền của Trương Phụ. Nhưng tên
tướng già đã kịp cảnh giác, thấy động liền hô cận vệ vây bắt. Hai thích khách bị
bắt sống, một người lặn trốn được. Kế hoạch ám sát của Nguyễn Súy thất bại vào
phút chót. Trương Phụ hụt chết, đem tướng Hoàng Trung ra chém vì tội canh phòng
thiếu cẩn mật. Các tướng Minh đều tái mặt. Chẳng lâu sau đó, Nguyễn Súy không
chống nổi phải rút bỏ Sái Già, từ đó quân Hậu Trần chỉ còn lẩn tránh trong rừng
núi.
Chiến cuộc tại Sái Già là một minh chứng đanh thép về tài dùng binh của
Đặng Dung và tinh thần chiến đấu của quân Hậu Trần. Nguyễn Súy tuy phán đoán
kém, nhưng cũng đã dùng quân ít ỏi mà cầm chân được quân Minh, tạo thời cơ của
Đặng Dung tập kích, có thể gọi là trí tướng. Quân ta chỉ thua trận vì tiềm lực
vượt trội của giặc. Kỳ thực từ đầu đến cuối cuộc chiến giữa Trương Phụ và Đặng
Dung, tên tướng nước Minh luôn nắm ưu thế về quân số cũng như lương thực, khí
giới. Nhận xét về trận Sái Già, Ngô Sĩ Liên đã có những dòng rất hay trong Đại
Việt Sử Ký Toàn Thư:
“Trận đánh ở Sái Già, Đặng Dung, Nguyễn Súy, đem tànquân trơ trọi chống
lại bọn giặc mạnh, quân tướng đều tinh nhuệ. Dung nửa đêm đánh úp doanh trại giặc
làm cho tướng giặc sợ hãi chạy trốn, đốt hết thuyền bè, khí giới của chúng,
không phải người thực sự có tài làm tướng, thì có làm được như thế hay không?
Thế nhưng cuối cùng vẫn bại vong, đó là do trời. Tuy thất bại, cũng vẫn vinh
quang, vì sao vậy?
Bọn Dung vì nghĩa không thể cùng sống với giặc, phải tiêu diệt bọn
chúng mới nghe, cho nên mới hết lòng, hết sức giúp đỡ Trùng Quang để mưu khôi
phục. Trong khoảng 5 năm, kiên trì chiến đấu với giặc, dẫu có bất lợi, nhưng ý
chí không núng, khí thế càng hăng, đến kiệt sức mơí chịu thôi. Lòng trung vì nước
của người bề tôi, dẫu trăm đời sau vẫn còn tưởng thấy được!
Ngày xưa nước Lỗ đánh nhau với nước Tề ở đất Can Thì bị thất bại, thánh
nhân không vì thua mà kiêng né, lại chép rõ để nêu niềm vinh quang chiến đấu với
kẻ thù, chứ không bàn đến việc thành bại. Thế thì trận đánh ở Sái Già, quân
Minh bị tan vỡ một nửa, quân ta đến khi sức kiệt mới chịu thua cũng vinh quang
lắm thay!”.
Quốc Huy
Nhận xét
Đăng nhận xét