VẤN ĐỀ HÚY KỴ
VẤN ĐỀ HÚY KỴ
Trên tuần báo Giác Ngộ số
1123 (15.10.2021), chúng tôi có bài Tên húy chính xác của Lễ Thành Hầu là Cánh
(tr.43-45).Ngoài phần chính là chứng minh chữ Cánh mới là tên húy chính xác của Nguyễn Hữu Cảnh, chúng tôi có nói rằng Kiểng là một cách dân Đàng Trong tự động kỵ húy hoàng tử Cảnh, còn Kiếng là hình thức dân gian kỵ húy của Nguyễn Hữu Cảnh.
Trên trang Facebook của mình ngày 18.10.2021, nhà nghiên cứu Nguyễn Anh Vũ đã khẳng định: “Một số nhân danh, địa danh ở miền Nam được cho là do kỵ húy mà đọc trại thành như vậy, thực ra đó chính là âm gốc, về sau theo trào lưu, nhiều âm đọc đã được các nhà Nho đọc theo âm đời Minh, chính là âm Hán Việt ngày nay (dĩ nhiên trong âm Hán Việt ngày nay vẫn còn bảo lưu một số ít âm đối ứng với âm thời Tùy Đường, như ĐỊA trong “thiên địa”, NGHĨA trong “nghĩa tình” …).
Liên quan đến chữ nghĩa, trên trang nhà Facebook của chúng tôi, ngày 20.10, bạn Đỗ Công Minh có bình luận: “Cho nên NGÃI trong NHƠN NGÃI chắc cũng không phải là do kỵ húy vị chúa Nguyễn nào”. Xin trả lời bạn ngay: “Kiêng âm tên thụy: Hoằng Nghĩa vương: kiêng chữ thứ hai: Nghĩa đọc chệch thành Ngãi. Âm này được sử dụng rộng rãi, bền vững đến nay. Địa danh Quảng Nghĩa đọc là Quảng Ngãi. Các âm Hán đã Việt hóa cũng đọc là Ngãi: ân nghĩa → ơn ngãi, tình nghĩa → tình ngãi ...” (Ngô Đức Thọ, Nghiên cứu chữ húy Việt Nam qua các triều đại, NXB Văn hóa, 1997, tr.122).
Bây giờ, xin trao đổi với nhà nghiên cứu Nguyễn Anh Vũ. Bạn viết: “Một số nhân danh, địa danh ở miền Nam được cho là do kỵ húy mà đọc trại thành như vậy, thực ra đó chính là âm gốc […]. Như chúng ta đã biết, trong phương ngữ Nam bộ còn bảo lưu nhiều âm cổ Hán Việt, vần YÊNG trong vận mẫu CANH 庚 chính là một trường hợp điển hình”.
AN CHI
Nhận xét
Đăng nhận xét