MỘT MÀU TÍM LÀM DAY DỨT MÃI
MỘT MÀU TÍM LÀM DAY DỨT MÃI
Từ đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, xuất hiện bút danh của một nhà thơ , độc đáo là chỉ có một từ: HỮU. Bút danh này xuất hiện với những bài thơ hay, chẳng hạn như bài “Đèo Cả”, với những câu mà Xuân Diệu khen nức nở trong một bài của mục Tiếng thơ:
Mây Ai Lao
Sầu đại dương
Đá bia mù sương
Dặm về heo hút
Mà thương ai lên đường
Chầy ngày lạc giữa núi
Sau chân
Lối vàng
xanh tuôn”
Tuy nhiên, Hữu chỉ thực nổi tiếng, đến vang dội, sau khi khắp nơi truyền đi một bài thơ: “Màu tím hoa sim”.
Có một điều rất lạ: bài thơ của một người lính Việt Minh lại nổi tiếng trong vùng Pháp chiếm hơn là trong vùng mà nó được sinh ra. Từ Hà Nội, đến Huế, Sài Gòn, ở đâu cũng có nhiều người chuyền tay nhau chép rồi ngâm ngợi bài thơ. Chính tôi được một người bạn đưa cho chép rồi thuộc lòng bài thơ này khi đang học ở trường Khải Định- Huế.
Mãi đến khi Hà Nội giải phóng, ra Hà Nội, tôi mới biết Hữu, không ai khác, chính là Hữu Loan. Còn hay hơn, tôi gặp chính nhà thơ Hữu Loan ở nhà của nhà thơ Nguyễn Bính. Tôi còn nhớ dáng anh trong lần gặp đầu tiên: cao gầy, rắn rỏi, hơi có chút khắc khổ. Có lẽ nhờ cái dáng này mà anh đứng vững trong những năm gay go nhất của cuộc đời.
Bị kỷ luật, bị khai trừ Hội Nhà văn VN, anh không thèm chờ đợi bất cứ sự ban ơn nào, mà dứt áo rời khỏi Hà Nội, trở về quê hương Thanh Hoá, bắt đầu một cái nghề kiếm sống cực kỳ vất vả: đẩy xe chở đá. (Cũng nên biết rằng, trong những năm kháng chiến, anh từng là cán bộ chỉ huy, từng là người điều khiển một tờ báo của quân đội: báo Vệ quốc quân).
Hữu là thế! Hữu Loan là thế!
Sau này, khi tôi nhận bình thơ cho Đài truyền hình HTV ở Sài Gòn, tôi cố gắng tìm cách đưa lên bài thơ đặc biệt không thể quên của Hữu Loan: “Màu tím hoa sim”.
“Nàng có ba người anh
Những em nàng
Có em chưa biết nói
Tôi
Người Vệ quốc quân
Xa gia đình
Yêu nàng
Như tình yêu em gái…
Ngày hợp hôn
Nàng
không đòi may áo cưới
Tôi mặc đồ quân nhân
Đôi giày đinh
Bết bùn đất hành quân
Nàng cười xinh xinh
Bên anh chồng
độc đáo”
“Tôi ở đơn vị về
“Từ chiến khu xa
Lấy chồng đời chiến chinh
Mấy người đi
Trở lại
Lỡ khi mình
Không về
Thì thương
Người vợ
Chờ
Bé bỏng
Chiều quê”
“Nhưng
Người trai
Khói lửa
Mà chết
Người
Gái nhỏ
Hậu phương”
“Tôi về
gặp nàng
Má tôi ngồi
bên mộ con
Đầy bóng tối
Chiếc bình hoa ngày cưới
Thành
bình hương
Tàn lạnh
vây quanh
Khi tóc nàng xanh xanh
Ngắn chưa đầy búi
Em ơi
Giây phút cuối
Không được
nghe nhau nói
Không được trông nhau
Một lần”
“Ngày xưa
Áo nàng
màu tím hoa sim
Ngày xưa
Đèn khuya bóng nhỏ
Nàng vá cho chồng tấm áo
Ngày xưa…”
“Một chiều rừng mưa
Trên chiến trường Đông Bắc
Được tin
Em gái
Mất
Trước tin em lấy chồng
Một sớm thu về
Dờn dợn
Nước sông
Đứa em nhỏ
Lớn lên
Ngỡ ngàng
Trông
Ảnh chị
Những sớm thu về
Chân mộ chí”
“Những chiều hành quân
Những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim
Dài trong chiều
Không hết
Màu tím hoa sim
Tím chiều hoang biền biệt
Nhìn áo rách vai
Tôi hát trong màu hoa
Áo anh đứt chỉ đường tà
Vợ anh mất sớm mẹ già xa lâu”
Tấm lòng một người chồng. Tấm lòng một người lính. Tấm lòng một nhà thơ...
LƯƠNG DUY CÁN
Nhận xét
Đăng nhận xét